Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің406-бабына сәйкес, сатып алу-сату шарты бойыншабір тарап мүлікті екінші Тарапқа меншікке, шаруашылық жүргізуге немесе жедел басқаруғаберуге міндеттенеді, ал Сатып алушы бұл мүліктіқабылдауға және ол үшін белгілі бір ақшалайсоманы төлеуге міндеттенеді.
Сыйлық сертификаты жағдайында тұтынушыенгізген ақша алдын-ала төлем болып табылады, яғни тауарды болашақта сатып алуға аванс ретінде береді.
Алайда, сатып алу-сату шартыныңжасалмағаны, сатушы мен сатып алушы сатып алу-сату қатынастарына әлі кірмеген, өйткені Тараптарарасында оның маңызды шарты – тауар туралыкелісім жоқ (ҚР АК 393-бабының 1-тармағы).
“Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы” ҚРЗаңының 28-бабының 1, 4-тармақтарына сәйкессатушы (дайындаушы, Орындаушы) сатушының(дайындаушының, Орындаушының) жұмысрежимін ескере отырып, тұтынушыға қолайлыуақытта тиісті сападағы тауарды (жұмысты, көрсетілетін қызметті) еркін таңдауды қамтамасызетуге міндетті. Тұтынушыны өзіне қажет емесмөлшерде және (немесе) ассортиментте тауар(жұмыс, қызмет) сатып алуға мәжбүрлеуге тыйымсалынады. Қазақстан Республикасыныңзаңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, тауарды (жұмысты, көрсетілетін қызметті) таңдаукезінде қандай да бір артықшылықтарды, тікелейнемесе жанама шектеулерді белгілеуге жолберілмейді. Яғни, заң сатушыға тауарды сатыпалуда тұтынушыларға қандай да бір шектеулерқоюға тыйым салады. Төлем жасалғандықтан жәнетұтынушы сатушыдан тауарды таңдау құқығынсатуды талап етуге құқылы.
Көрсетілген Заңның 42-4-бабына сәйкесқұқықтары мен заңды мүдделері бұзылғантұтынушы сатушыға (дайындаушыға, Орындаушыға) құқықтар мен заңды мүдделердіңбұзылуын жою туралы шағыммен жүгінугеқұқылы. Егер сатушы тұтынушының шағымыналған күннен бастап күнтізбелік он күн ішіндежазбаша жауап бермесе, онда сіз тұтынушылардыңқұқықтарын қорғау саласындағы функциялардыжүзеге асыратын тиісті мемлекеттік органдарғанемесе сотқа талап арызбен жүгіне аласыз.
Әйтпесе, АК-нің 953-бабы сатушығақолданылады: заңнамада немесе мәміледебелгіленген негіздерсіз мүлікті басқа адамныңесебінен сатып алған немесе сақтаған (негізсізбайытылған) адам негізсіз сатып алынған немесежинақталған мүлікті соңғысына қайтаруға міндетті.
Если в подарочном сертификате на приобретения подарка истек срок действия, имеет ли потребитель потребовать от продавца использовать его?
Согласно статье 406 Гражданского кодекса Республики Казахстан, по договору купли-продажи одна сторона обязуется передать имущество в собственность, хозяйственное ведение или оперативное управление другой стороне, а покупатель обязуется принять это имущество и уплатить за него определенную денежную сумму.
В случае же с подарочным сертификатом деньги, которые внес потребитель, являются предоплатой, то есть авансированием будущей покупки товара.
Однако сам договор купли-продажи еще не заключен, продавец и покупатель еще не вступили в отношения по купле-продаже, поскольку между сторонами отсутствует соглашение о его существенном условии – товаре (пункт 1 ст. 393 ГК РК).
В соответствии с пунктами 1, 4 ст. 28 Закона РК «О защите прав потребителей», продавец (изготовитель, исполнитель) обязан обеспечить потребителю свободный выбор товара (работы, услуги) надлежащего качества в удобное для потребителя время с учетом режима работы продавца (изготовителя, исполнителя). Запрещается принуждать потребителя приобретать товар (работу, услугу) в ненужном ему количестве и (или) ассортименте. Установление каких-либо преимуществ, прямых или косвенных ограничений при выборе товара (работы, услуги) не допускается, за исключением случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан.
То есть Закон запрещает продавцу устанавливать какие-либо ограничения для потребителей в приобретении товара. И так как платеж был осуществлен, и потребитель имеет право требовать от продавца реализации своих прав на выбор товара.
Согласно ст. 42-4 указанного Закона, потребитель, права и законные интересы которого нарушены, вправе обратиться к продавцу (изготовителю, исполнителю) с претензией об устранении нарушений прав и законных интересов. Если же продавец в течение десяти календарных дней со дня получения претензии потребителя продавец не представил письменный ответ, то Вы можете обратиться в соответственные государственные органы, осуществляющие функции в сфере защиты прав потребителей или с иском в суд.
В ином случае к продавцу будетприменяться статья 953 ГК: лицо, которое без установленных законодательством или сделкой оснований приобрело или сберегло имущество (неосновательно обогатилось) за счет другого лица, обязано возвратить последнему неосновательно приобретенное или сбереженное имущество.