Қазіргі заманғы нарық жағдайында тұтынушылардың құқықтарын қорғау коммерциялық қатынастардың жұмыс істеуіндегі маңызды құрамдас бөлікке айналуда. Бұл әсіресе қызмет көрсету саласында өзекті, себебі алдын ала төлемді қайтару және келісімшарттық міндеттемелерді орындау мәселелері көптеген азаматтар үшін өзекті болып қалады. Мұндай жағдайдың айқын мысалы ретінде жақында Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігінің Ақмола облысы бойынша сауда және тұтынушылар құқықтарын қорғау департаменті (әрі қарай – Департамент) тіркеген инцидентті айтуға болады.
Көкшетау қаласының тұрғыны «М» (бұданәрі-тұтынушы) 2025 жылғы 8 ақпанда өтетін «F»студиясында кірпік ұзарту бойынша базалық курсқажазылды. Жазбаны растау үшін ол студия иесінің жекетелефон нөміріне қаражат аударып, 50 000 теңгекөлемінде алдын ала төлем жасады, бұл ретте чекберілмеді. Алайда, жеке жағдайларға байланысты тұтынушы курсқа қатыса алмады және студия иесінеақшаны қайтару туралы өтінішпен жүгінді.
Сұрауға жауап ретінде тұтынушы бас тартуға тапболды, бұл Департаментке жүгінуге негіз болды.
Өтінішті алғаннан кейін Департамент«Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сүйене отырып, жұмыс жүргізді. Нәтижесінде тұтынушы өз құқықтарынқорғауда заңгерлік кеңес пен қолдау алды. Өз кезегіндетұтынушы талапты студияға жіберді, онда ол өзқұқықтарының бұзылғанын атап өтті және ақшанықайтаруды талап етті. Нәтижесінде оң нәтиже болды – 50000 теңге мөлшеріндегі алдын ала төлем сомасытолығымен қайтарылды.
Бұл жағдай тұтынушылардың өз құқықтары туралыхабардар болуының маңыздылығын көрсетеді.Қазақстан Республикасының қолданыстағызаңнамасына сәйкес, егер қызмет көрсету мүмкінболмаса, тұтынушы шартты бұзуға және алдын ала төлемді қайтаруға құқылы.
«Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы»Қазақстан Республикасы Заңының 8 және 8-1-баптарынасәйкес әрбір тұтынушы тауарларды немесе көрсетілетін қызметтерді сатып алуға, сондай-ақ егер қызметкөрсетілмесе, оны бұзуға еркін шарт жасасуға құқылы.
Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің686-бабына сәйкес тұтынушы Орындаушы нақтышеккен шығыстарды ғана төлей отырып, кез келгенуақытта өтеулі қызметтер көрсету шартын орындауданбас тартуға құқылы.
Заңнама сонымен қатар сатушылардың(орындаушылардың) чектер беру жөніндегіміндеттемелерін нақты белгілейді. Атап айтқанда,«Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы»Қазақстан Республикасы Заңының 33-бабы сатушыдантұтынушының бақылау (тауар) чегін алу құқығы туралыақпаратты орналастыруды талап етеді, бұл ережені бұзуәкімшілік санкцияларға әкелуі мүмкін. Бұл жағдайдазаңды бұза отырып, чектің болмауы Департаменткежүгінудің тағы бір негізі болды.
Тұтынушылардың құқықтарын қорғау мемлекеттікоргандар үшін басымдық болып табылатынын естеұстаған жөн. Егер сіз осындай жағдайға тап болсаңызжәне Сіздің құқықтарыңыз бұзылса, шетте қалмаңыз.Департаментке жүгіну білікті маман алуға мүмкіндікбереді.
Бұл оқиға Сіздің құқықтарыңыз туралы хабардарболу және өз мүдделеріңізді қорғаудан қорықпауқаншалықты маңызды екендігінің айқын мысалы болыптабылады. Әрбір тұтынушы шарт талаптары бұзылғанжағдайда сапалы қызмет көрсетуді және ақшалайқаражатты қайтаруды талап етуге құқылы.Тұтынушылардың құқықтарын қорғау екінші рөлдердеқалмауы керек және мемлекеттік органдар өзқұқықтарын бұзған кез келген адамға көмектесугедайын.
Егер Сіз осындай жағдаймен бетпе-бет келсеңіз, Департаментке e-Otinish жүйесі арқылы немесе келесімекенжайы бойынша хабарласа аласыз: Көкшетау қаласы, Е. Әуелбеков көшесі, 117, каб. 6, немесе байланыс сенім телефонына қоңырау шалуыңызға болады: 8-716-2-50-29-89, кеңес алу және құқықтарыңызды қорғау бойынша көмек алу үшін.