Глава государства выступил на Третьей конференции Организации Объединенных Наций по развивающимся странам, не имеющим выхода к морю
5 августа 2025 года

Халықаралық қоғамдастық
Мемлекет басшысы Теңізге шығар жолы жоқ дамушы елдерге арналған Біріккен Ұлттар Ұйымының үшінші конференциясында сөз сөйледі
2025 жылғы 05 тамыз
Түрікменстан, Аваза қаласы

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев ең әуелі конференцияны шақыру бастамасын көтергені үшін Түрікменстан Президенті Сердар Бердімұхамедовке ризашылығын білдірді. Сондай-ақ теңізге шығар жолы жоқ дамушы елдердің проблемаларын шешуге және мүмкіндіктерін пайдалануға бейіл танытқаны үшін БҰҰ Бас хатшысы Антониу Гутерришке алғыс айтты.

– Жиырма жылдан астам уақыт бұрын Қазақстан Теңізге шығар жолы жоқ дамушы елдерге арналған БҰҰ-ның алғашқы конференциясын өткізіп, жетекші рөл атқарды. Яғни еліміз бұл үздіксіз үдеріске бастапқы жылдардан бері қатысып келеді. Осы тарихи оқиға барысында Алматы іс-қимыл бағдарламасы қабылданды. Бұл құжат теңізге шығар жолы жоқ дамушы елдер тобының мәселелерін жаһандық дамудың күн тәртібіне тұңғыш рет шығарды. Бүгін біз алдымызда тұрған міндеттерді одан әрі ілгерілету мақсатында Авазада бас қосып отырмыз, – деді Мемлекет басшысы.

Президенттің айтуынша, осы топ құрамындағы 32 дамушы елде жарты миллиардтан астам адам тұрады. Олардың көпшілігі қаржыландыруға және технологияға қол жеткізуде, сондай-ақ жаһандық нарыққа жол табуда кездесетін кедергілермен бетпе-бет келеді.

– Аймақтағы шектеулі байланыс – теңізге шығар жолы жоқ дамушы елдердің басты проблемасы. Бұл транзит және сауда шығыны, сондай-ақ геосаяси факторларға осалдық секілді біршама экономикалық қиындық тудырады. Аталған кедергілер азаматтардың әл-ауқатына әсер етіп, бәсекеге қабілеттілікті төмендетеді. Түрлі қақтығыстар, экономикалық санкциялар, жеткізу тізбегінің бұзылуы және жаһанда сенімсіздіктің белең алуы жағдайды одан әрі ушықтыра түседі. Дегенмен Қазақстан теңізге шығар жолы жоқ дамушы мемлекеттерді жаһандық мәселелердің шешімін табуға атсалысатын тең құқылы әрі перспективті серіктес ретінде қарау керек деп санайды. Мұндай елдердің үні анық естілуге тиіс, ал біздің өзара ынтымақтастығымыз терең, ұжымдық ұмтылысымыз батыл болуы қажет, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Мемлекет басшысы Қазақстанның Аваза іс-қимыл бағдарламасын тұрақты, инклюзивті және орнықты келешекке жеткізер жол картасы ретінде толық қолдайтынын мәлімдеді.

– Бұл маңызды бастама транзиттік елдердің, халықаралық даму ұйымдары мен қаржы институттарының саяси қолдауына ие болуға тиіс. Көлік, энергетика және цифрлы инфрақұрылым сияқты басты секторларға инвестицияны ынталандыруға арналған жаңа қаржы тетіктері керек, – деді Президент.

Қасым-Жомарт Тоқаев климаттың өзгеруін тағы бір түйткіл ретінде атады.

– Теңізге шығар жолы жоқ көптеген дамушы ел су тапшылығы, мұздықтардың еруі, шөлейттену секілді экстремалды табиғи құбылыстарға душар болып отыр. Бұл проблемаларды шешу үшін өңір елдерінің ортақ күш-жігері мен белсенді халықаралық қолдау қажет. Дегенмен, менің ойымша, климаттың өзгеруіне қарсы күрес шаралары теңгерімді әрі инклюзивті сипатын сақтап, елдердің даму жолындағы сұраныстарына сай болуға тиіс. Климаттық өзгерістермен күреске жұмылу мақсатында Сіздерді келесі жылы сәуір айында Біріккен Ұлттар Ұйымымен бірге Астанада ұйымдастырылатын Өңірлік экологиялық саммитке шақырамын, – деді Мемлекет басшысы.

Президент Қазақстанның серіктестермен бірге аймақтағы өзара байланысты нығайту, цифрлық трансформацияны ілгерілету және ұзақ мерзімді әрі орнықты өсімге ықпал етуді көздейтін елеулі шаралар қабылдап жатқанын жеткізді.

– Біз Орта дәліз және «Солтүстік – Оңтүстік» бағдары бойындағы көлік жолдары мен транзит инфрақұрылымын дамытуға баса мән береміз. Түпкі мақсатымыз – темір жолдың, автокөлік жолдарының, сондай-ақ авиация мен логистика орталықтарының біртұтас желісін құру. Бұл Қазақстанның Еуразиялық транзит хабы ретіндегі позициясын нығайтады. Қазіргі кезде Азия мен Еуропа арасындағы құрлық арқылы тасымалданатын жүктің 85 пайызға жуығы еліміз арқылы өтеді. Біз сондай-ақ цифрландыруға инвестиция құйып жатырмыз. Астана қаласында Alem.AI жасанды интеллект орталығы құрылды. Жуырда суперкомпьютер іске қосылды. Ғылыми ынтымақтастыққа әрдайым ашықпыз. Серіктестерімізді қатарымызға қосылуға шақырамыз, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Мемлекет басшысы өңірлік күн тәртібі жөнінде пікір білдіріп, елдердің мүмкіндігі географиямен шектелмейтінін Орталық Азия тәжірибесі көрсетіп отырғанын айтты.

– Қазір теңізге шығар жолымыз болмағанымен, келешекте амалын табамыз. Яғни құрлық арқылы байланыс орнатудың маңызы арта түседі. Біздің өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуы орнықты. Саяси ерік-жігер, стратегиялық инвестиция мен халықаралық серіктестік болса, теңізге шығатын жолдың жоқтығы кедергі емес, керісінше, өсімге ынталандырады. Орталық Азия өзара тиімді ықпалдастық қанат жайған аймаққа айналғанына куә болып отырмыз. Өңірдің сауда, инвестиция, көлік, байланыс және ресурстарды орнықты басқару салаларында даму әлеуеті жоғары. Екі күн бұрын Қазақстан мен Біріккен Ұлттар Ұйымы арасында Орталық Азия мен Ауғанстанға арналған орнықты даму мақсаттары жөніндегі өңірлік орталығын құру туралы келісімге қол қойылды. Оның штаб-пәтері Алматыда орналасқан. Бұл тұтас аймақ үшін маңызды жетістік әрі Аваза бағдарламасының игі мақсаттарына толық сай келеді. Қазақстанның осы бастамасын қолдағаны үшін БҰҰ Бас хатшысына және Орталық Азиядағы серіктестерімізге тағы да ризашылығымды білдіремін, – деді Президент.

Қасым-Жомарт Тоқаев сөзін қорытындылай келе, Қазақстанның теңізге шығар жолы жоқ дамушы елдер тобының мақсаттары мен қағидаттарына бейіл екенін растады.

– Теңіз қатынасы жоқ дамушы елдердің жаһандық күн тәртібінен тыс қалмауын халықаралық серіктестікті нығайту арқылы ғана қамтамасыз ете аламыз, – деді Мемлекет басшысы.

Глава государства выступил на Третьей конференции Организации Объединенных Наций по развивающимся странам, не имеющим выхода к морю
5 августа 2025 года

Туркменистан, г Аваза

В своем выступлении Президент Касым-Жомарт Токаев поблагодарил Президента Туркменистана Сердара Бердымухамедова за инициативу созвать конференцию, а также выразил признательность Генеральному секретарю ООН Антониу Гутерришу за приверженность решению проблем и реализации возможностей развивающихся стран, не имеющих выхода к морю (РСНВМ).

– Более двух десятилетий назад Казахстан взял на себя ведущую роль, приняв у себя Первую конференцию ООН по развивающимся странам, не имеющим выхода к морю, что ознаменовало начало его многолетнего непрерывного участия в этом процессе. В ходе этого исторического события была принята Алматинская программа действий, которая впервые включила вопросы Группы РСНВМ в глобальную повестку дня в области развития. Сегодня мы собрались в Авазе для того, чтобы предпринять новые усилия для дальнейшего продвижения в достижении стоящих перед нами задач, – подчеркнул Глава государства.

Ақмола облысында үш жылдық реновация бағдарламасы басталды: 2027 жылға дейін 90 мектеп жаңартылады
Ақмола облысында білім беру жүйесін жаңарту енді формальды іс емес, аймақтың басты басымдықтарының біріне айналды. Мұнда мектептер мен балабақшаларды жаңғырту жай жөндеу ғана емес, болашаққа – білім сапасына, балалардың қауіпсіздігі мен жайлылығына салынған инвестиция ретінде қарастырылады. Бұл туралы Ақмола облыстық білім басқармасы Өңірлік коммуникациялар қызметінің брифингінде хабарлады.
2023 жылы облыс үшін өзекті болған үш ауысымды оқыту мәселесі шешімін тапқан еді. Сол жылы Аршалы ауданының Жібек жолы ауылында 300 орындық жаңа мектеп, ал қарқынды дамып жатқан Қосшы қаласында 1200 оқушыға арналған заманауи оқу орны ашылды. Бұл жобалар жаңа мектеп – жай ғана ғимарат емес, ұстаздар мен оқушылар үшін жаңа мүмкіндік екенін көрсетті.
Білім басқармасының мәліметінше, қазір облыс бойынша 78 нысанда жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Оның ішінде 34 нысанда – 28 мектепте, екі балабақшада, қосымша білім беру ұйымында, колледж жатақханасында және Урюпинка ауылындағы «балабақша – мектеп – интернат» кешенінде күрделі жөндеу жүргізіліп жатыр. Бұл 34 нысанның 22-сі екі жылдық жобалармен қамтылған: 15-і биыл аяқталады, алтауы 2026 жылға өтеді. Қалған 13 нысан бір жылдық жоба аясында жөнделуде.
«Президент тапсырмасына сәйкес реновация бағдарламасына енгізілген мектептерге ерекше назар аударылып отыр. Қазіргі таңда күрделі жөндеу жүргізіліп жатқан 28 мектептің 20-сы осы бағдарламаға енген. Облыста 2027 жылға дейін кешенді жөндеуді қажет ететін 90 білім беру мекемесін жаңарту бойынша үш жылдық жоспар бекітілді. Жөндеу жұмыстарының кестесі жылдарға бөлінген: 2025 жылы – 20 мектеп, 2026 жылы – 29, ал 2027 жылы – 41 мектеп жаңартылады», – деді басқарма өкілдері.
Бағдарламаның алғашқы нәтижелері де көріне бастады. Мәселен, Сандықтау ауданы Белгородское ауылындағы мектептің шатыры мен терезелері жөнделді, ал Жарқайың ауданы Костычево ауылында «Айгөлек» шағын орталығы толық жаңартылды. Қалған нысандарда мердігерлер жұмысын жалғастыруда.
Бұл — аймақ үшін бір реттік науқан емес, жүйелі жұмыс. Жаңартылған кабинеттер, заманауи сыныптар мен жайлы ғимараттар – Ақмола облысының оқушылары үшін қалыпты жағдайға айналады. Мектептерді жаңғырту – есеп үшін ғана емес, жаңарған қабырғаларда өтетін әрбір сабақта өз жемісін беретін ұзақмерзімді инвестиция.

Акмолинская область запускает трехлетнюю программу реновации: 90 школ обновят к 2027 году
В Акмолинской области обновление системы образования перестало быть формальностью и превратилось в один из ключевых приоритетов региональной политики. Здесь модернизация школ и детских садов рассматривается не как ремонт ради ремонта, а как вложение в будущее – в качество обучения, безопасность и комфорт детей. Об этом сообщило управление образования Акмолинской области в ходе брифинга РСК.
Еще в 2023 году был решен один из самых острых вопросов -проблема трехсменного обучения. Тогда в селе Жибек Жолы Аршалынского района открылась школа на 300 мест, а в быстрорастущем городе Косшы – современное учебное заведение на 1200 учеников. Эти проекты наглядно показали, что новые школы – это не только кирпичи и бетон, но и новые возможности для педагогов и учеников.
Как сообщили в управлении образования Акмолинской области, сегодня ремонтные работы идут сразу на 78 объектах. Капитальные ремонты охватывают 34 из них – 28 школ, два детских сада, организацию дополнительного образования, общежитие колледжа и комплекс «детский сад – школа – интернат» в селе Урюпинка. Из этих 34 объектов 22 рассчитаны на два года: 15 будут завершены уже в этом сезоне, еще шесть перейдут на 2026-й. Остальные 13 ремонтируются в рамках одногодичных проектов.
«Отдельный акцент – на школах, включенных в программу реновации по поручению Президента. Таких уже 20 из 28 капитально ремонтируемых. В регионе утвержден трехлетний план: до 2027 года обновят 90 учебных заведений, которые нуждаются в комплексной реконструкции. График расписан по годам: 20 школ – в 2025 году, 29 – в 2026-м и 41 – в 2027-м», – отметили в облуправлении.
Первые результаты видны уже сейчас. В школе села Белгородское Сандыктауского района отремонтированы кровля и окна, а в селе Костычево Жаркаинского района полностью обновлено здание мини-центра «Айголек». По остальным объектам подрядчики продолжают работы.
Для региона это не разовая кампания, а системная работа. Новые классы, современные кабинеты и благоустроенные здания станут нормой для детей Акмолинской области. Модернизация школ – это долгосрочная инвестиция, которая даст результат не только в отчетах, но и в каждом уроке, проведенном в обновленных стенах.

• Достижения Казахстана в борьбе с сердечно-сосудистыми заболеваниями и раком были отмечены в докладе ВОЗ

©

Достижения Казахстана в борьбе с сердечно-сосудистыми заболеваниями и раком были отмечены в докладе ВОЗ

28 июля 2025 г. 

Пресс-релиз

Reading time: 4 min (1009 words)

English

Français

Deutsch

Казахстан присоединился к девяти другим государствам-членам в Европейском регионе ВОЗ, достигшим цели Глобальной системы мониторинга на 2025 г., связанной с сокращением преждевременной смертности от неинфекционных заболеваний (НИЗ) на 25%, и, таким образом, стал первой страной Центральной Азии, достигшей этого важного показателя. В новом докладе ЕРБ ВОЗ освещается опыт Казахстана и приводятся новые данные о НИЗ из разных частей Региона.

В докладе “Предотвратимая смертность, факторы риска и стратегии борьбы с НИЗ – использование данных для достижения результатов” рассматриваются нормы, меры и стратегии, которые позволили Казахстану укрепить национальную систему здравоохранения, особенно в области борьбы с сердечно-сосудистыми заболеваниями и раком. Уделяя особое внимание профилактике, раннему выявлению заболеваний, улучшению лечения и повышению показателей выживаемости, Казахстан подает пример другим странам Региона в деле борьбы с двумя наиболее серьезными угрозами здоровью населения.

“ЕРБ ВОЗ сотрудничает с Казахстаном в вопросах устранения основных причин смертности от НИЗ, – заявил д-р Gundo Weiler, директор Отдела профилактики и укрепления здоровья (ЕРБ ВОЗ). – Страна приняла широкий спектр мер – от инвестирования в создание общенациональных центров лечения инсульта и сердечно-сосудистых заболеваний до борьбы с употреблением табака и сокращения потребления сахаросодержащих напитков. Эти усилия уже оказывают положительное воздействие на здоровье людей”.

Защитить людей от инсультов и инфарктов

НИЗ, включая сердечно-сосудистые заболевания, рак, хронические респираторные заболевания и диабет, представляют собой самую серьезную угрозу здоровью людей в Европейском регионе; на их долю приходится 90% всех случаев смерти в Регионе. Многие из этих смертей можно предотвратить с помощью политики, основанной на реальных данных, и адресных мероприятий.

“Казахстан полностью реализовал 50% рекомендованных ВОЗ мер по борьбе с НИЗ, что отражено в показателях мониторинга прогресса, и частично реализовал еще 36% мер. Я также поздравляю Казахстан с проведением первого обследования STEPS – золотого стандарта ВОЗ в области оценки распространенности НИЗ и их факторов риска. Это знаменует собой важный шаг вперед в обеспечении доступности высококачественных, сопоставимых на международном уровне данных в качестве основы для выработки национальных мер по охране здоровья”, – добавил д-р Weiler.

Учитывая высокое бремя сердечно-сосудистых заболеваний в стране, Казахстан вложил значительные средства в создание специализированных кардиологических и инсультных центров по всей стране. В период с 2017 по 2024 год число катетеризационных лабораторий, проводящих жизненно важные кардиологические вмешательства, существенно увеличилось – с 31 до 49 по всей стране. Восемьдесят три центра неотложной помощи при инсультах, работающие в разных частях страны, позволили значительно снизить смертность и инвалидность после инсультов – критических состояний, при которых своевременное медицинское вмешательство имеет решающее значение для спасения жизни и улучшения результатов лечения.

Казахстан также добился успехов в области проведения сложных хирургических операций, включая пересадку сердца и легких, став лидером в этой области среди стран Центральной Азии. С 2012 г. было успешно имплантировано более 600 желудочковых вспомогательных устройств, поддерживающих насосную функцию сердца.

В 2025 г. сообщество кардиоторакальных хирургов в Казахстане отметило важную веху – 100-ю операцию по пересадке сердца в Казахстане.

Раннее выявление и скрининг

Казахстан расширил скрининговые программы для выявления НИЗ на ранних стадиях. В рамках национальной системы здравоохранения проводится скрининг на восемь заболеваний, в том числе артериальную гипертензию, ишемическую болезнь сердца, диабет и несколько видов рака.

По итогам 2024 г. Казахстан достиг впечатляющих показателей охвата скринингом рака молочной железы и колоректального рака: за год программой было охвачено 70% целевого населения, что является одним из лучших результатов в истории страны.

“Ранняя диагностика, своевременное медицинское вмешательство и поддержка пациентов остаются главными приоритетами национальной программы здравоохранения Казахстана, способствуя улучшению показателей общественного здоровья”, – пояснил д-р Тимур Султангазиев, первый вице-министр здравоохранения Республики Казахстан.

“По состоянию на 2023 г. средняя продолжительность жизни в стране выросла до 75,09 года по сравнению с 74,44 года в 2022 г. Показатели смертности также улучшились: после пикового значения на уровне 9,6 случая на 1000 человек в 2021 г. этот показатель стабильно снижался и в 2023 и 2024 гг. составил 6,5”.

Кроме того, внедрение тестирования на вирус папилломы человека (ВПЧ) призвано усилить меры по раннему выявлению рака шейки матки, что подчеркивает стремление Казахстана привести методы работы в области охраны здоровья населения в соответствие с мировыми стандартами. В сентябре 2024 г. Казахстан начал национальную кампанию вакцинации против ВПЧ, направленную на девочек 11 лет, а также кампанию наверстывающей вакцинации для девочек 12–13 лет. К январю 2025 г. было вакцинировано более 116 000 девочек (33,4% от запланированного числа), что стало важным шагом на пути к защите будущих поколений от рака шейки матки.

Сокращение факторов риска НИЗ: употребление табака и нездоровое питание

Помимо медико-профилактических мероприятий, Казахстан уделяет особое внимание устранению основных факторов риска развития НИЗ, включая употребление табака, нездоровое питание и чрезмерное потребление сахара.

Страна внедрила одни из самых жестких антитабачных мер в постсоветском регионе. Ключевые меры включают запрет на курение в общественных местах, размещение на упаковках табачных изделий графических изображений с предупреждением о вреде табака, повышение налогов, введение ограничений на демонстрацию и продажу табачных изделий, а также полный запрет на электронные сигареты и вейпы. За последнее десятилетие эти меры привели к заметному снижению уровня распространенности курения, который, по оценкам, в настоящее время составляет примерно 20%.

Кроме того, Казахстан предпринял важные шаги по сокращению потребления сахаросодержащих напитков (ССН), которые, как известно, способствуют развитию ожирения, диабета и сердечно-сосудистых заболеваний. Среди значительных шагов можно отметить запрет на продажу ССН в школах и закон 2024 г., запрещающий продажу энергетических напитков лицам моложе 21 года.

Сотрудничество с ЕРБ ВОЗ и дальнейшие шаги

Несмотря на этот обнадеживающий прогресс, некоторые направления по-прежнему нуждаются в принятии дополнительных мер. “На сегодняшний день в Казахстане практически отсутствуют меры по снижению потребления соли и ограничению ориентированного на детей маркетинга нездоровых продуктов, а нормы, касающиеся заменителей грудного молока и трансжиров, реализуются лишь частично. Именно над решением этих проблем правительство планирует работать в дальнейшем, усиливая политику в области борьбы с НИЗ”, – сказал д-р Султангазиев.

“Сотрудничество с ЕРБ ВОЗ сыграло важную роль в формировании стратегий Казахстана в области профилактики и лечения НИЗ”, – добавил он.

Будучи твердо приверженной принципу разработки политики на основе реальных данных, страна продолжает вкладывать силы и средства в свои регистры онкологических больных и информационные системы здравоохранения – ключевые инструменты для принятия фактологически обоснованных решений и обеспечения прогресса в достижении Целей ООН в области устойчивого развития и второй Европейской программы работы ВОЗ на 2016–2030 гг.

Для поддержания этой позитивной динамики необходимо продолжать инвестировать в профилактику и борьбу с НИЗ, инновации и развитие международного сотрудничества.

Июньский замер Института общественной политики показывает, что оценки развития страны остаются стабильными. Это свидетельствует о сохраняющемся общественном консенсусе относительно выбранного курса и устойчивости социальных настроений. Большинство респондентов (79,4%) считают, что страна движется в правильном направлении.

Положительная динамика прослеживается и в восприятии социально-экономической ситуации. В июне 73,6% опрошенных дали ей благоприятную оценку. Этот тренд может свидетельствовать о стабилизации восприятия текущей ситуации населением.

Политическая обстановка также оценивается преимущественно положительно: 76,2% респондентов выразили удовлетворенность текущим положением дел. 

Высокий уровень позитивных общественных оценок в стране во многом обусловлен совокупностью как политических, социально-экономических, так психологических факторов. В их числе рост ВВП на уровне 6%, строительство и запуск новых инфраструктурных и социальных объектов, ремонт и модернизация сферы ЖКХ и транспортной инфраструктуры.

@socioexpert_01