В Послании «Справедливый Казахстан: закон и порядок, экономический рост, общественный оптимизм» Глава государства Касым-Жомарт Токаев поручил Правительству и акимам уделять особое внимание вопросу изменения структуры экономики, предусмотреть новые механизмы, направленные на обеспечение устойчивого прогресса страны.

Кроме того, отмечая важность постоянной работы над улучшением инвестиционного климата и условий для ведения бизнеса, Президент поручил Правительству не допускать снижения объема прямых инвестиций в экономику.

Подробнее о ходе реализации задач, поставленных в Послании и иных поручений Главы Государства, читайте в обзоре Primeminister.kz.

ВВП и основные драйверы экономики

По итогам 2024 года целевой показатель по объему ВВП достигнут и составил 5%. В первой половине 2025 года показатели экономического развития страны заметно улучшились. Президент поставил перед Правительством амбициозную цель – удвоить экономику Казахстана к 2029 году. Работа в данном направлении продолжается, в том числе за счет стимулирования инвестиций, повышения производительности и расширения несырьевого сектора экономики.

По итогам семи месяцев текущего года рост экономики достиг рекордного за последние годы показателя в 6,3%. Рост в реальном секторе составил 8,3%, производство услуг выросло на 5,2%.По основным драйверам цифры следующие: транспорт +22,5%, строительство +18,5%, торговля +8,6%, горнодобывающая промышленность +8,5%, сектор обработки +6,1%.

Региональное развитие

В целях устойчивого и сбалансированного развития регионов Правительством утверждена Концепция регионального развития Республики Казахстан на 2025-2030 годы. Документ направлен на повышение качества жизни населения и раскрытие экономического потенциала регионов на основе макрорегионов и «точек роста».

Особое внимание уделяется устранению диспропорций в доступе к социальным, инженерным и транспортным объектам. Наиболее отстающим регионам будет предоставляться приоритетное финансирование из республиканского бюджета на основе Системы региональных стандартов.

Реализация Концепции будет обеспечена через План действий, Комплексные планы, Национальные проекты, дорожные карты и иные отраслевые программные документы. В результате ожидается повышение уровня обеспеченности социальными благами и услугами в соответствии с региональными стандартами.

Также выработаны новые меры развития моногородов, в том числе по заключение долгосрочных договоров и офтейк-контрактов между крупными предприятиями и местными товаропроизводителями, создание индустриальных зон, внедрение программ внутристрановой ценности, развитие МСБ и др.

В Послании народу Глава государства отметил, что перед государством стоит задача стимулировать продуктивную легальную занятость граждан, особенно на селе, чтобы они были непосредственно вовлечены в строительство собственного будущего.

В целях развития сельских территорий будет обеспечена синхронная реализация всех государственных мер направленных на развитие сельских территорий, в том числе проектов «Ауыл аманаты» и «Ауыл – Ел бесігі». В текущем году по проекту «Ауыл аманаты» выделено 50 млрд тенге. На 2026-2028 годы планируется выделить порядка 450 млрд тенге. За счет данных средств планируется профинансировать более 25 тыс. проектов, направленных на поддержку бизнеса на селе, а также создать не менее 30 тыс. рабочих мест. В рамках проекта «Ауыл-Ел бесігі» с 2019-2024 годов из республиканского бюджета было выделено 701 млрд тенге, на реализацию 6,6 тыс. проектов по развитию социальной и инженерной инфраструктуры в 2,2 тыс. СНП. В 2025 году в 500 СНП реализуется 1 тыс. проектов на 176,4 млрд тенге.

Для повышения кадрового потенциала в сельской местности реализуется проект «С дипломом в село». Участникам Проекта предоставляются меры соцподдержки в виде выплаты единовременного подъемного пособия в размере 100 МРП и бюджетного кредита на жилье до 2 500 МРП. За период реализации Проекта с 2009 по 2024 годы свыше 114 тыс. специалистов получили подъемное пособие на сумму 23,6 млрд тенге, а свыше 52 тыс. специалистов получили бюджетные кредиты для приобретения жилья на сумму 189,5 млрд тенге. Около 85% получателей – молодежь с 18 до 35 лет.

Отдельное внимание уделяется развитию местного самоуправления. На сегодня доходы IV уровня бюджета формируются из 8 видов налоговых поступлений, плат, штрафов и трансфертов. С момента внедрения IV уровня бюджета наблюдается рост налоговых поступлений: с 2018 года по 2024 год собственные доходы увеличились в 3,5 раза. Доля самодостаточности составила 29,5%. Дополнительно рассматривается передача других видов налогов и плат. Реализация указанных мер позволит увеличить собственные доходы в 4 раза.

Кроме того, 5 ноября 2023 года впервые в пилотном режиме прошли выборы акимов 42 районов и 3 городов областного значения. С 2025 года выборы проводятся по мере ротации акимов.

Как инвестиционные проекты меняют экономику Казахстана

Привлечение инвестиций в страну является одной из ключевых задач, поставленных в Послании Президента «Справедливый Казахстан: закон и порядок, экономический рост, общественный оптимизм».

По итогам семи месяцев 2025 года общий объем инвестиций в основной капитал составил 9,9 трлн тенге, что на 16,1 % больше объемов к соответствующему периоду прошлого года (8,3 трлн тенге). Основная доля инвестиций за 7 месяцев 2025 года приходится на такие отрасли, как горнодобывающая промышленность и разработка карьеров, операции с недвижимым имуществом, транспорт и складирование, образование, сельское, лесное и рыбное хозяйство, здравоохранение и социальное обслуживание населения.Позитивную динамику по приросту инвестиций показали отрасли образования, финансовой и страховой деятельности, государственное управление и оборона, обрабатывающая промышленность, водоснабжение, водоотведение, сбор, обработка и удаление отходов, деятельность по ликвидации загрязнений, искусство, развлечение, отдых, операции с недвижимым имуществом.

Сегодня Казахстан представляет уникальные возможности и огромный потенциал для выгодных инвестиций. В стране наблюдается социальная и политическая стабильность, а также благоприятный инвестиционный климат, который способствует успешной реализации инвестиционных проектов. Об институциональной и политической стабильности в сочетании с устойчивыми темпами диверсификации экономики подтверждают ведущие международные рейтинговые агентства как Moody’s, Standard & Poor’s и Fitch.

Инвестиционный уровень рейтинга Казахстана сохраняется с 2002 года

23 августа текущего года международное рейтинговое агентство S&P улучшило прогноз Республики Казахстан со стабильного на позитивный, подтвердив рейтинг на уровне «BBB-».

Казахстан следит за соблюдением норм, указанных в Декларации ОЭСР о международных инвестициях и многонациональных предприятиях, что укрепляет нашу репутацию как надежного и законопослушного партнера на международной арене. Глава государства уделяет особое внимание вопросам привлечения инвестиций и улучшения условий для инвесторов.

В рамках реализации поручений Президента, 18 октября 2024 года была принята Концепция инвестиционной политики до 2029 года.. Цель документа – увеличить инвестиции в основной капитал до 23% ВВП, довести долю внешних вложений до 30% и привлечь $150 млрд прямых иностранных инвестиций.

В Концепцию внедрен новый подход по привлечению инвестиций, сфокусированный на конкретных потребностях отраслей экономики. В частности, будут формироваться «заказы» на инвестиции исходя из потребностей местного бизнеса и квазигосударственных компаний в тех или иных производствах.

В целом, в Концепции закладывается идеология общей открытости ко всем инвестициям, во всех секторах экономики. При этом приоритет инвестиционной политики будет отдан диверсификации экономики, переходу от сырьевой модели развития к несырьевому сектору, что в свою очередь будет способствовать росту производительности труда и увеличению объемов экспорта.

Главой государства поставлена задача не только привлечь капитал, но и обеспечить его эффективное внедрение в экономику. Конкуренция за инвестиции обостряется не только на глобальном уровне, но и в регионе. В этих условиях Казахстан выступает не просто участником, а центром притяжения инвестиций в Центральной Азии, предлагая максимально комфортные и предсказуемые условия для инвесторов.

Для поддержания интереса иностранных инвесторов и выстраивания качественного диалога с ними предусмотрена возможность заключения различных соглашений с Правительством. Так, для крупных проектов стоимостью от 60 млн долларов США может заключаться Соглашение об инвестициях на индивидуальных условиях сроком до 25 лет. Это обеспечивает бизнесу долгосрочную предсказуемость и стабильность условий поддержки.

Для масштабных проектов стоимостью от 600 млн долларов США предусмотрено заключение Соглашений об инвестиционных обязательствах, гарантирующих стабильность налогового законодательства на срок до 10 лет. Такой механизм позволяет инвесторам уверенно планировать финансовые потоки и сроки окупаемости.

Также создана Национальная цифровая инвестиционная платформа (НЦИП), которая представляет собой мощный инструмент для снижения административных и технических барьеров для инвесторов. Ее главная особенность – предоставление единой точки доступа всех процессов, в том числе госуслуг, для инвесторов при минимальных контактах с госорганами. Иными словами, НЦИП обеспечит комплексное сопровождение и онлайн мониторинг всех этапов реализации инвестпроектов.

По состоянию на 5 августа т.г. в НЦИП загружено 1 100 инвестпроекта на общую сумму более 76,3 трлн тенге и созданием порядка 222 тысяч рабочих мест. Из них в 2025 году планируется ввести в эксплуатацию 413 проекта на общую сумму 5,6 трлн тенге с созданием порядка 47,7 тыс. рабочих мест.

Вместе с тем, для оперативного решения текущих вопросов и конкретных проблем инвесторов усилена роль Совета по привлечению инвестиций, полномочия которого дают возможность ускоренного и упрощенного прохождения инвестором всех необходимых процедур.

Кроме того, для решения проблем инвесторов на местах по принципу «здесь и сейчас» в каждом регионе созданы Региональные инвестиционные штабы под руководством акимов, аналогичные Инвестиционному штабу Правительства.

Инвестштабом предлагается полный спектр поддержки «под ключ» – от подбора площадки и подключения инфраструктуры до сопровождения на всех этапах реализации. Всё это делает Казахстан одним из наиболее привлекательных направлений для долгосрочных инвестиций.

В дополнение к этому реализуется таргетированный подход, который позволяет фокусироваться на отраслях с высоким экспортным и технологическим потенциалом, переходить от общих презентаций к предметным переговорам и формировать устойчивые производственные цепочки с вовлечением конкретных партнеров.

Ключевым инструментом в этой работе стал Инвестиционный штаб при Правительстве, на площадке которого уже рассмотрено 137 инвестиционных проектов на сумму свыше $70 млрд. По итогам заседаний штаба инициировано более 140 изменений в законодательство — от устранения административных барьеров до усиления инструментов защиты прав инвесторов.

В свете текущих тенденций, особое внимание уделяется сервисному обслуживанию инвестпроектов по принципу «зеленого коридора». Его преимуществом является ускоренное и упрощенное прохождение инвестором всех необходимых процедур (регистрация, получение разрешительных документов, мер господдержки) всего за 5 дней.

Продвижение инвестиционного имиджа Казахстана является стратегической задачей, которая реализуется на системной основе с применением широкого спектра инструментов государственной и бизнес-дипломатии.

Ключевым оператором в этой сфере выступает АО «НК «Kazakh Invest», выполняющее функции единого переговорщика от имени Правительства. Такой подход позволяет иностранным инвесторам получать полный комплекс услуг по принципу «одного окна» — начиная с первичной консультации и заканчивая сопровождением проекта на всех этапах его реализации.

Важным инструментом продвижения является Национальный инвестиционный портал invest.gov.kz. На сегодняшний день на портале размещено 203 инвестиционных предложения, из которых 33 опубликованы только в текущем году. Ресурс функционирует на нескольких языках, что обеспечивает международным инвесторам доступ к достоверной информации о возможностях Казахстана, действующих преференциях, налоговых льготах и инфраструктуре.

Таким образом, Казахстан выстраивает полноценную архитектуру привлечения инвестиций, от отбора приоритетных направлений до оперативного сопровождения и институциональной защиты инвесторов на всех этапах проекта.

В результате только за первые месяцы 2025 года было подписано 17 соглашений об инвестициях. Совокупная сумма по этим соглашениям превысила $17 млрд.

Инвестпроекты в обрабатывающей промышленности

В рамках поручений Президента объем инвестпроектов в секторе обрабатывающей промышленности за последние годы демонстрирует заметное увеличение.

В период с 2022 по 2024 годы в экономику страны привлечено свыше $69 млрд, из которых 22% направлено в обрабатывающую промышленность и 39% — в горнодобывающую. Для сравнения, в предыдущие три года (2019–2021) почти 50% всех поступлений ПИИ приходилось на горнодобывающий сектор.

За последние пять лет доля обрабатывающей промышленности в структуре ПИИ выросла с 14% в 2019 году до 22% в 2025 году. Это подтверждает постепенный переход к более диверсифицированной экономике, снижению зависимости от сырьевых отраслей и развитию производства с высокой добавленной стоимостью.

Инвестиционная повестка 2025 года

Соглашения с четко прописанными взаимными обязательствами сторон – прямой результат точечной работы с инвесторами, в рамках которой каждая сделка проходит серьезную предварительную подготовку.

Среди них есть крупные инициативы с прямым влиянием на экономику страны. К примеру, это такие проекты, как строительство второй нитки магистрального газопровода «Бейнеу – Бозой – Шымкент» с инвестициями в размере $6,9 млрд, создание сахарного завода «QazaqArab Sugar» $580 млн, а также строительство многопрофильной больницы с поликлиникой в г. Косшы компанией «Viamedis».

Помимо этого, Комитет по инвестициям МИД РК за первое полугодие 2025 года заключил 86 инвестиционных контрактов, предусматривающих предоставление инвесторам целого ряда преференций. Для сравнения: за аналогичный период прошлого года таких контрактов было всего 47. Рост почти в два раза — наглядное подтверждение того, что инвесторы видят реальные преимущества и приходят в Казахстан с готовностью запускать проекты.

Кроме этого, в 2025 году запущен ряд значимых инвестиционных проектов, способных оказать системное влияние на экономику Казахстана. Официальный старт одному из таких проектов по строительству международного грузопассажирского аэропорта в рамках СЭЗ «Хоргос — Восточные Ворота» дал Премьер-министр РК Олжас Бектенов в ходе встречи с инвесторами. В тот же день было подписано Соглашение об инвестициях, закрепляющее обязательства сторон и подтверждающее статус приоритетного проекта.

Проект, реализуемый при участии консорциума «The Hansa» с немецкой стороны и группы компаний «SKYMAX Technologies» — с казахстанской, охватывает строительство терминала, складов авиационного топлива нового поколения и мультимодального логистического хаба. Новый аэропорт призван расширить транзитно-транспортные возможности страны в направлении Азиатско-Тихоокеанского региона, усилить экспортный потенциал и создать дополнительные точки роста в приграничной зоне.

Другим значимым событием в инвестиционной повестке 2025 года стало решение американской компании «PepsiCo» удвоить объем вложений в строительство завода по производству соленых закусок в Алматинской области. Проект стартовал в 2024 году с первоначальными инвестициями в размере $160 млн, а уже в январе 2025 года компания объявила об увеличении инвестиций и расширении производственных мощностей.

Трансформация АПК: по поручению Главы государства привлекаются инвестиции в глубокую переработку сельхозпродукции

Особое внимание в формате проекта с компанией «PepsiCo» уделено работе с местными фермерами: заключены контракты с 15 казахстанскими хозяйствами, которым предоставлены специальные сорта картофеля, соответствующие технологическим требованиям производства. Фермеры проходят обучение по агротехнологиям, обеспечены технической поддержкой и долгосрочными договорами поставок. Это создаёт устойчивую вертикальную интеграцию между аграрным сектором и переработкой, способствуя развитию сельского хозяйства, повышению качества продукции и доходов фермеров.

В рамках поручения по привлечению инвестиций в глубокую переработку зерна достигнуты договоренности с китайской многопрофильной компанией «Dalian Hesheng Holdings», обладателем технологического патента в области переработки и ферментации пшеницы, применяющей передовые цифровые решения. Проект предполагает строительство в Акмолинской области вертикально интегрированного промышленного парка по глубокой переработке пшеницы. На первом этапе объем инвестиций составит $500-800 млн, второй и третий этапы оцениваются еще в $1 млрд, а мощность переработки 1 млн тонн пшеницы в год на первом этапе с поэтапным расширением до 3 млн тонн. Будет создано порядка 2 000 рабочих мест.

Инфраструктурный контур проекта включает строительство угольной теплоэлектростанции и углехимического комплекса, где также планируется выпуск 150-400 тыс. тонн жидкого аммиака в год. Реализация проекта обеспечит предсказуемый спрос на зерно со стороны переработчика и устойчивые каналы сбыта для местных сельхозпроизводителей северных регионов.

Еще одним ярким примером трансформации агропромышленного комплекса является инвестиционный проект китайской компании «Fufeng Group» одного из мировых лидеров в глубокой переработке кукурузы. В Жамбылской области компания начала строительство индустриального парка, где будет производиться крахмал, лизин, глутамат натрия и другие продукты биоферментации. Общий объем инвестиций составляет $800 млн.

«Fufeng» заключила офтейк-контракты с казахстанскими фермерами на поставку 300 тысяч тонн кукурузы, что обеспечит устойчивый спрос на сельхозпродукцию и создаст стимул для расширения посевных площадей и повышения урожайности.

Реализация проекта ведется за счет собственных средств инвестора. Это подтверждает уверенность международных компаний в инвестиционном климате страны и высокую привлекательность Казахстана как производственной и логистической площадки.

В агропромышленном комплексе Казахстана реализуется еще один важный проект с китайскими партнёрами, это строительство завода по производству дегидрированных овощей в Туркестанской области. Инвестором выступает компания «Qingdao Wanlin Food», один из лидеров Китая в сфере глубокой переработки АПК-продукции.

На первом этапе будет запущено производство мощностью 50 тыс. тонн продукции в год. Объем инвестиций увеличен до $90 млн, планируется создание 300 рабочих мест. Готовая продукция ориентирована как на внутренний рынок, так и на экспорт в ЕС и США. В перспективе инвестор намерен масштабировать проект в другие аграрные регионы страны.

От добычи до выпуска готовой продукции: увеличивается объем инвестиций в кластерное производство

Одним из крупнейших соглашений в сфере ГМК 2025 года стало партнерство с китайской компанией «East Hope Group», которая реализует проект по созданию алюминиевого кластера полного цикла в Павлодарской и Костанайской областях. Он охватывает весь производственный процесс — от добычи сырья до выпуска готовой продукции, включая переработку до 2 млн тонн глинозема в год. По информации Kazakh Invest, стоимость проекта может превысить $12 млрд, что делает его крупнейшей металлургической инициативой в Казахстане. Проект предусматривает строительство энергетических объектов и развитие инфраструктуры, включая модернизацию электросетей.

Важность проекта выходит за рамки отрасли: он формирует устойчивую производственную цепочку с высокой добавленной стоимостью, ориентированную на экспорт. Кроме того, он обеспечит создание около 10 000 рабочих мест и будет способствовать росту региональной экономики.

Также в Жамбылской области стартовал крупный металлургический проект по строительству сталелитейного завода полного цикла с применением водородных технологий. Инвестором выступает китайская «Fujian Hengwang Investment Co., Ltd».

Завод разместится на территории СЭЗ «Jibek Joly» и обеспечит переработку железной руды с выпуском до 3 млн тонн стали в год. Общий объем инвестиций составит $756 млн. В рамках проекта планируется создание 1,5 тыс. рабочих мест на этапе строительства и более 2,5 тыс. после запуска.

Продукция будет ориентирована как на внутренний рынок Казахстана, так и на экспорт в страны Центральной Азии и Европу. Помимо производственной части, проект включает строительство жилья и поддержку социальной инфраструктуры в городе Шу.

В числе новых промышленных проектов 2025 года строительство завода по производству санитарно-технической продукции в Кызылординской области. Инвестором выступает испанская компания «Roca Group», один из мировых лидеров отрасли с 78 производственными площадками по всему миру.

Проект предусматривает запуск современного предприятия мощностью до 500 тысяч изделий в год. Продукция будет ориентирована как на внутренний рынок, так и на экспорт в Центральную Азию. Объем инвестиций оценивается в €70 млн, планируется создание около 300 рабочих мест.

Проект «Roca Group» станет одним из крупнейших примеров привлечения европейских производителей в южные регионы страны. Он даст импульс для развития локальной индустриальной базы, создания новых рабочих мест и укрепления позиций Казахстана как промышленного центра для Центральной Азии.

Инвестиционные соглашения 2025 года демонстрируют не только количественный рост, но и качественный сдвиг в подходе к развитию экономики Казахстана. В фокусе не просто привлечение капитала, а создание устойчивых производственных цепочек, развитие экспортного потенциала и передача технологий. Новые проекты охватывают широкий спектр отраслей от агропромышленного комплекса до тяжёлой металлургии и авиалогистики и распределяются по разным регионам, способствуя более сбалансированному росту.

Таким образом, Правительство продолжает предпринимать системные шаги для поступательного развития экономики страны. Эффективная реализация поставленных Президентом задач нацелена в первую очередь на повышение благополучия народа.

Инвестиции #Поручение Президента #Экономика

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Әділетті Қазақстан: заң мен тәртіп, экономикалық өсім, қоғамдық оптимизм» атты Қазақстан халқына Жолдауында Үкімет пен әкімдер экономиканың құрылымын өзгерту мәселесіне баса назар аударуын, еліміздің тұрақты дамуына мүмкіндік беретін жаңа тетіктер қарастыруын тапсырған болатын.

Сонымен қатар Президент инвестициялық ахуалды және бизнес жүргізуге қажетті жағдайды жақсарту жолындағы үздіксіз жұмыстың маңыздылығын атап өтіп, Үкіметке экономикаға салынған тікелей инвестиция көлемінің азаюына жол бермеуді тапсырды.

Мемлекет басшысының Жолдауында және өзге де тапсырмаларында қойылған міндеттерді жүзеге асыру барысы туралы толығырақ Primeminister.kz сайтындағы шолудан оқыңыздар.

ЖІӨ және экономиканың негізгі драйверлері

2024 жылдың қорытындысына сәйкес, ЖІӨ көлемі бойынша мақсатты көрсеткішке қол жеткізілді және ол 5%-ды құрады.

2025 жылдың бірінші жартыжылдығында еліміздің экономикалық даму көрсеткіштері айтарлықтай жақсарды.

Президент Үкімет алдына 2029 жылға қарай ел экономикасын екі есеге арттыру мақсатын қойды.

Бұл бағыттағы жұмыс, оның ішінде инвестицияларды ынталандыру, өнімділікті арттыру және экономиканың шикізаттық емес салаларын кеңейту есебінен жалғасуда.

Биылғы 7 айдың қорытындысы бойынша экономиканың өсуі соңғы жылдары 6,3%-ды құрап, рекордтық көрсеткішке жетті.

Нақты сектордағы өсім 8,3%-ды құраса, қызметтер өндірісі 5,2%-ға артты.

Негізгі драйверлер көрсеткіштері келесідей: көлік +22,5%, құрылыс + 18,5%, сауда +8,6%, тау-кен өнеркәсібі +8,5%, өңдеу секторы +6,1%.

Өңірлерді дамыту

Өңірлердің орнықты әрі теңгерімді дамуын қамтамасыз ету үшін Қазақстан Республикасының 2025–2030 жылдарға арналған өңірлік даму тұжырымдамасы бекітілді.

Тұжырымдама халықтың өмір сүру сапасын арттыруға және макроөңірлер мен дамудың басты бағыттары негізінде өңірлердің экономикалық әлеуетін ашуға бағытталған.

Әлеуметтік, инженерлік және көлік инфрақұрылымына қол жеткізудегі теңсіздіктерді азайтуға ерекше көңіл бөлінеді. Дамуы кенже қалған өңірлерге Өңірлік стандарттар жүйесі негізінде республикалық бюджет есебінен қаржыландыруда басымдық беріледі.

Тұжырымдаманы ж8зеге асыру Іс-шаралар жоспары, Кешенді жоспарлар, Ұлттық жобалар, жол карталары және басқа да салалық құжаттарға сәйкес жүзеге асырылады.

Нәтижесінде -ңірлік стандарттарға сәйкес, әлеуметтік игіліктер мен қызметтерді қамтамасыз ету деңгейі артады деп күтіледі.

Сондай-ақ Министрлік моноқалаларды дамыту бойынша жаңа шаралар әзірледі. Атап айтқанда, ірі кәсіпорындар мен жергілікті өндірушілер арасында ұзақ мерзімді келісімшарттар мен офтейк-келісімшарттар жасау, индустриялық аймақтар құру, елішілік құндылықты арттыру бағдарламаларын енгізу, шағын және орта бизнесті дамыту және тағы да басқа шаралар қамтылған.

Ауылдық жерлерді дамыту үшін мемлекет қабылдаған барлық шаралар синхронды түрде жүзеге асырылады, оның ішінде «Ауыл аманаты» және «Ауыл – Ел бесігі» жобалары бар.

Биыл «Ауыл аманаты» жобасына 50 млрд теңге бөлінді. 2026-2028 жылдарына шамамен 450 млрд теңге бөлу жоспарланған. Бұл қаражат есебінен ауылдағы бизнесті қолдауға бағытталған 25 мыңнан астам жоба қаржыландырылып, кемінде 30 мың жұмыс орны ашылады деп жоспарлануда.

«Ауыл – Ел бесігі» жобасы аясында 2019-2024 жылдары республикалық бюджеттен 701 млрд теңге 2,2 мың ауылдық елді мекенде әлеуметтік және инженерлік инфрақұрылымды дамытуға бағытталған 6,6 мың жобаны жүзеге асыруға бөлінді.

2025 жылы 500 ауылдық елді мекенде жалпы құны 176,4 млрд теңге болатын 1 мың жоба іске асырылуда.

Ауылдағы кадрлық әлеуетті көтеру үшін «Дипломмен ауылға» жобасы жалғасып жатыр.

Жобаға қатысушыларға әлеуметтік қолдау шаралары көрсетіледі, 100 АЕК мөлшерінде біржолғы көтерме жәрдемақы және 2 500 АЕК-ке дейін тұрғын үй алуға бюджеттік несие беріледі.

2009-2024 жылдары аралығында Жоба аясында 114 мыңнан астам маман жалпы сомасы 23,6 млрд теңге болатын көтерме жәрдемақы алды, ал 52 мыңнан астам маманға жалпы көлемі 189,5 млрд теңгеге тұрғын үй алуға бюджеттік несие берілді. Олардың шамамен 85%-ы 18 бен 35 жас аралығындағы жастар.

Жергілікті өзін-өзі басқаруды дамытуға да басымдық берілуде.

Қазіргі таңда IV деңгейлі бюджеттің кірістері 8 түрлі салықтан, төлемдерден, айыппұлдар мен трансферттерден қалыптасады. IV деңгейлі бюджетті енгізгелі салық түсімдерінің өсімі байқалады: 2018 жылдан 2024 жылға дейін жергілікті кірістер 3,5 есеге артты. Өзін-өзі қамтамасыз ету үлесі 29,5% болды.

Сонымен қатар салықтар мен төлемдердің басқа да түрлерін аудару мәселесі қарастырылып жатыр. Аталған шараларды жүзеге асыру жергілікті кірістер көлемін 4 есеге дейін арттыруға мүмкіндік береді.

Бұдан бөлек, 2023 жылы 5 қарашада пилоттық режимде алғаш рет 42 аудан мен облыстық маңызы бар 3 қала әкімінің сайлауы өтті. 2025 жылдан бастап әкімдер ротация тәртібімен сайланады.

Инвестициялық жобалар ел экономикасын қалай өзгертеді

Елімізге инвестиция тарту – Президенттің «Әділетті Қазақстан: заң мен тәртіп, экономикалық өсім, қоғамдық оптимизм» атты Қазақстан халқына Жолдауында қойылған басты міндеттердің бірі.

2025 жылдың жеті айының қорытындысы бойынша негізгі капиталға салынған инвестицияның жалпы көлемі 9,9 трлн теңгені құрады, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 16,1%-ға артық (8,3 трлн теңге).

2025 жылдың 7 айындағы инвестициялардың негізгі үлесі тау-кен өнеркәсібі және карьерлерді қазу, жылжымайтын мүлік операциялары, көлік және қоймалау, білім беру, ауыл шаруашылығы, орман және балық шаруашылығы, денсаулық сақтау және халыққа әлеуметтік қызмет көрсету сияқты салаларға тиесілі.

Инвестициялардың өсу қарқыны бойынша білім беру, қаржы және сақтандыру қызметі, мемлекеттік басқару және қорғаныс,, өңдеу өнеркәсібі, сумен жабдықтау, кәріз жүйесі, қалдықтарды жинау, өңдеу және жою, ластанумен күресу қызметі, өнер, ойын-сауық, демалыс, жылжымайтын мүлік операциялары салалары оң динамика көрсетті.

Бүгінгі таңда Қазақстан тиімді инвестициялар үшін бірегей мүмкіндіктер мен орасан зор әлеуетті ұсынады.

Елімізде әлеуметтік-саяси тұрақтылық, сондай-ақ инвестициялық жобалардың сәтті жүзеге асуына ықпал ететін қолайлы инвестициялық ахуал байқалады.

Moody’s, Standard & Poor’s и Fitch сияқты жетекші халықаралық рейтинг агенттіктері экономиканы әртараптандырудың тұрақты қарқынымен үйлесетін институционалдық және саяси тұрақтылықты растайды.

Еліміздің инвестициялық деңгей рейтингі 2002 жылдан бері сақталып келеді

Осы жылдың 23 тамызында S&P халықаралық рейтинг агенттігі «BBB-» деңгейінде рейтингін растай отырып, Қазақстан Республикасының болжамын «тұрақтыдан» «оңға» жақсартты.

Қазақстан ЭЫДҰ халықаралық инвестициялар және көпұлтты кәсіпорындар туралы декларациясында белгіленген нормаларды сақтауды қадағалайды, бұл біздің халықаралық аренадағы сенімді әрі заңға бағынатын серіктес ретіндегі беделімізді нығайтады.

Мемлекет басшысы инвестиция тарту және инвесторларға қажетті жағдайды жақсарту мәселелеріне ерекше назар аударып отыр.

2024 жылғы 18 қазанда Президент тапсырмаларын жүзеге асыру аясында 2029 жылға дейінгі инвестициялық саясат тұжырымдамасы қабылданды.. Құжаттың мақсаты – негізгі капиталға инвестиция деңгейін ЖІӨ-нің 23%-ына дейін, сыртқы салымдар үлесін 30%-ға дейін арттыру және $150 млрд мөлшерінде тікелей шетелдік инвестиция тарту.

Тұжырымдамаде экономика салаларының нақты қажеттіліктеріне бағытталған инвестиция тартудың жаңа тәсілі енгізілді. Атап айтқанда, инвестицияға «тапсырыс» жергілікті бизнес пен квазимемлекеттік компаниялардың жекелеген салалардағы қажеттіліктеріне қарай қалыптасады.

Жалпы алғанда, тұжырымдамада экономиканың барлық саласына, барлық инвестицияға жалпы ашықтық идеологиясы белгіленген. Бұл ретте инвестициялық саясаттың басымдығы экономиканы әртараптандыруға, дамудың шикізаттық моделінен шикізаттық емес секторға көшуге берілетін болады, бұл өз кезегінде еңбек өнімділігінің өсуіне және экспорт көлемінің артуына ықпал етеді.

Мемлекет басшысы капиталды тартып қана қоймай, оның экономикаға тиімді енгізілуін қамтамасыз ету міндетін қойды.

Инвестициялар үшін бәсекелестік тек жаһандық деңгейде ғана емес, сонымен қатар аймақта да күшейе түсуде. Мұндай жағдайда Қазақстан жай қатысушы ғана емес, инвесторлар үшін барынша қолайлы әрі болжамды жағдайды ұсынатын Орталық Азиядағы инвестицияларды тарту орталығы ретінде әрекет етеді.

Шетелдік инвесторлардың мүдделерін қолдау және олармен сапалы диалог құру үшін Үкімет түрлі келісімдер жасасу мүмкіндігін қарастырып отыр. Мәселен, құны 60 млн АҚШ долларынан басталатын ірі жобалар үшін 25 жылға дейінгі мерзімге жеке шарттармен инвестициялар туралы келісім жасалуы ықтимал. Бұл бизнеске ұзақ мерзімді болжам жасауға және қолдау шарттарының тұрақты болуына мүмкіндік береді.

Ал құны 600 млн АҚШ доллары болатын ауқымды жобалар үшін салық заңнамасының 10 жылға дейін тұрақты болатынына кепілдік беретін инвестициялық міндеттемелер туралы келісімдер жасасу көзделген. Мұндай механизм инвесторларға қаржы ағындары мен олардың өтелу мерзімдерін сенімді түрде жоспарлауға мүмкіндік береді.

Сонымен қатар инвесторлар үшін әкімшілік және техникалық кедергілерді азайтуда қуатты құрал саналатын Үлттық цифрлық инвестициялық платформа (ҰЦИП) құрылды.

Оның басты ерекшелігі – инвесторларға мемлекеттік органдармен мейілінше аз байланыса отырып, барлық процестерге, оның ішінде мемлекеттік қызметтерге бірыңғай қол жеткізу нүктесін ұсыну. Басқаша айтқанда, ҰЦИП инвестициялық жобаларды іске асырудың барлық кезеңдерін кешенді түрде сүйемелдей отырып, онлайн мониторингті қамтамасыз етеді.

Осы жылдың 5 тамызындағы жағдай бойынша ҰЦИП-қа жалпы сомасы 76,3 трлн теңгеден асатын 1 100 инвестициялық жоба жүктеліп, 222 мыңға жуық жұмыс орны құрылған.

Соның ішінен биыл 47,7 мың жұмыс орнын құра отырып, жалпы сомасы 5,6 трлн теңге болатын 413 жобаны пайдалануға беру жоспарлануда.

Сонымен қатар, ағымдағы мәселелер мен инвесторлардың нақты проблемаларын жедел шешу үшін Инвестициялар тарту жөніндегі кеңестің рөлі күшейтілді, оның өкілеттігі инвесторға барлық қажетті рәсімдерден жедел және оңайлатылған жолмен өтуіне мүмкіндік береді.

Одан бөлек, жергілікті жерлерде инвесторлардың проблемаларын шешу үшін әр өңірде «осы жерде және дәл қазір» қағидатымен Үкіметтің инвестициялық штабына ұқсас әкімдердің басшылық ететін өңірлік инвестициялық штабтар құрылды.

Инвестштаб қолдаудың «кілтпен тапсыру» түріндегі толық спектрін ұсынады, ол алаңды таңдау мен инфрақұрылымды қосудан бастап жобаны жүзеге асырудың барлық кезеңдерінде сүйемелдеуді қамтиды. Осының барлығы Қазақстанды ұзақ мерзімді инвестициялар үшін ең тартымды бағыттардың біріне айналдырмақ.

Бұған қоса, экспорттық және технологиялық әлеуеті жоғары салаларға ден қоюға, жалпылама таныстырудан нақты келіссөздерге көшуге және нақты бір серіктес тарапты тарта отырып, орнықты өндірістік тізбектерді қалыптастыруға мүмкіндік беретін таргетті тәсіл іске асырылуда.

Бұл жұмыстардың негізгі тетігі – Үкімет жанындағы инвестициялық штаб, оның алаңында бүгінде $70 млрд-тан астам сомаға 137 инвестициялық жоба қаралды. Штаб отырыстарының қорытындысы бойынша заңнамаға әкімшілік кедергілерді жоюдан бастап инвесторлардың құқықтарын қорғауды күшейтуге дейінгі 140-тан астам өзгерістер енгізілді.

Бүгінгі өрбіген ахуалды ескере отырып, инвестициялық жобаларға «жасыл дәліз» қағидаты бойынша сервистік қызмет көрсетуге ерекше назар аударылып отыр.

Оның артықшылығы – инвестордың барлық қажетті рәсімдерін (тіркеу, рұқсат құжаттарын алу, мемлекеттік қолдау шаралары) бар болғаны 5 күнде жеделдетіп және оңайлатып өткізу.

Қазақстанның инвестициялық имиджін ілгерілету – мемлекеттік және бизнес-дипломатия құралдарының кең спектрін қолдана отырып, жүйелі негізде жүзеге асырылатын стратегиялық міндет.

Бұл саладағы негізгі оператор – Үкімет атынан бірыңғай келіссөз жүргізуші қызметін атқаратын «Kazakh Invest» ҰК». Бұл тәсіл шетелдік инвесторларға «бір терезе» қағидаты бойынша бастапқы консультациядан бастап жобаны жүзеге асырудың барлық кезеңдері бойы сүйемелдеуге дейінгі қызметтердің толық кешенін алуға мүмкіндік береді.

Мұндағы жұмыстарды ілгерілетуші маңызды құрал Ұлттық инвестициялық invest.gov.kz порталы. Бүгінгі күні порталда 203 инвестициялық ұсыныс орналастырылған, оның 33-і биыл ғана жарияланды. Ресурс бірнеше тілде жұмыс істейді, бұл халықаралық инвесторларға Қазақстанның мүмкіндіктері, қолданыстағы преференциялар, салықтық жеңілдіктер және инфрақұрылым туралы нақты ақпаратқа қол жеткізуді қамтамасыз етеді.

Осылайша, Қазақстан басым бағыттарды іріктеуден бастап жобаның барлық кезеңдерінде инвесторларды жедел сүйемелдеуге және институционалдық қорғауға дейінгі инвестиция тартудың толыққанды архитектурасын қалыптастырады.

Сондай жұмыстардың нәтижесінде, 2025 жылдың алғашқы айларында ғана 17 инвестициялық келісімге қол қойылды салыстырғанда көп). Осы келісімдер бойынша жиынтық сома $17 млрд-тан асты.

Өңдеу өнеркәсібіндегі инвестициялық жобалар

Президенттің тапсырмалары шеңберінде өңдеуші өнеркәсіп секторындағы инвестициялық жобалардың көлемі соңғы жылдары айтарлықтай өсім көрсетіп отыр.

2022-2024 жылдар аралығында ел экономикасына $69 млрд-тан астам қаражат тартылды, оның 22%-ы өңдеу өнеркәсібіне және 39%-ы тау-кен өндірісіне бағытталды. Салыстыру үшін айтсақ, алдыңғы үш жылда (2019-2021) барлық тікелей шетелдік инвестициялардың (ТШИ) шамамен 50%-ы тау-кен секторына тиесілі болды.

Соңғы бес жылда ТШИ құрылымындағы өңдеу өнеркәсібінің үлесі 2019 жылғы 14%-дан 2025 жылы 22%-ға дейін өсті. Бұл әртараптандырылған экономикаға біртіндеп көшуді, шикізат салаларына тәуелділіктің төмендеуін және қосылған құны жоғары өндірісті дамытуды растайды.

2025 жылғы инвестициялық күн тәртібі

Тараптардың нақты белгіленген өзара міндеттемелері бар келісімдер инвесторлармен нүктелік жұмыстың тікелей нәтижесі болып саналады, оның шеңберінде әрбір мәміле елеулі алдын ала дайындықтан өтеді.

Олардың арасында ел экономикасына тікелей әсер ететін ірі бастамалар бар. Мысалы, бұлардың қатарында $6,9 млрд инвестициясы бар «Бейнеу – Бозой – Шымкент» магистральдық газ құбырының екінші желісін салу, $580 млн «QazaqArab Sugar» қант зауытын салу, сондай-ақ «Viamedis» компаниясының Қосшы қаласында емханасы бар көпбейінді аурухана салу сияқты жобалар бар.

Бұдан бөлек, ҚР СІМ Инвестиция комитеті 2025 жылдың бірінші жартыжылдығында инвесторларға бірқатар преференциялар беруді көздейтін 86 инвестициялық келісімшарт жасасты. Салыстыру үшін, өткен жылдың сәйкес кезеңінде мұндай келісімшарттар тек 47 болды. Өсім екі есеге жуық — инвесторлардың нақты артықшылықтарды көріп, Қазақстанға жобаларды іске қосуға дайын екендігінің айқын дәлелі.

Бұдан бөлек, 2025 жылы Қазақстан экономикасына жүйелі ықпал етуге қабілетті бірқатар маңызды инвестициялық жоба іске қосылды. ҚР Премьер-министрі Олжас Бектенов инвесторлармен кездесу барысында «Қорғас-Шығыс қақпасы» АЭА шеңберінде халықаралық жүк-жолаушылар әуежайын салу жөніндегі осындай жобалардың біріне ресми старт берді. Сол күні тараптардың міндеттемелерін бекітетін және басым жобаның мәртебесін растайтын инвестициялар туралы келісімге қол қойылды.

Неміс тарапынан «The Hansa» консорциумының және қазақстандық тараптан «SKYMAX Technologies» компаниялар тобының қатысуымен іске асырылатын жоба терминал, жаңа буындағы авиациялық отын қоймалары мен мультимодальды логистикалық хаб құрылысын қамтиды. Жаңа әуежай елдің Азия-Тынық мұхиты өңірі бағытындағы транзиттік-көліктік мүмкіндіктерін кеңейтуге, экспорттық әлеуетті күшейтуге және шекара маңы аймағында қосымша өсу нүктелерін құруға арналған.

2025 жылғы инвестициялық күн тәртібіндегі тағы бір маңызды оқиға американдық «PepsiCo» компаниясының Алматы облысында тұзды тағамдар шығаратын зауыт құрылысына салынған инвестиция көлемін екі есеге арттыру туралы шешімі болды. Жоба 2024 жылы $160 млн бастапқы инвестициямен басталды, ал 2025 жылдың қаңтарында компания инвестициялардың ұлғаюы және өндірістік қуаттылықтың кеңеюі туралы жариялады.

АӨК трансформациясы: Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша ауыл шаруашылығы өнімдерін терең өңдеуге инвестициялар тартылуда

Жоба форматында «PepsiCo» компаниясымен жергілікті фермерлермен жұмыс істеуге ерекше назар аударылды: өндірістің технологиялық талаптарына сәйкес келетін картоптың арнайы сорттары берілген 15 қазақстандық шаруашылықпен келісімшарттар жасалды. Фермерлер агротехнология бойынша оқытудан өтеді, техникалық қолдаумен және ұзақмерзімді жеткізу шарттарымен қамтамасыз етілген. Бұл аграрлық сектор мен қайта өңдеу арасындағы тұрақты тік интеграцияны тудырады, ауыл шаруашылығын дамытуға, өнім сапасы мен фермерлердің кірістерін жақсартуға ықпал етеді.

Астықты терең өңдеуге инвестициялар тарту жөніндегі тапсырма шеңберінде озық цифрлық шешімдерді қолданатын, бидайды өңдеу және ашыту саласындағы технологиялық патент иегері қытайлық «Dalian hesheng Holdings» көпсалалы компаниясымен уағдаластықтарға қол жеткізілді.

Жоба Ақмола облысында бидайды терең өңдеу бойынша тігінен интеграцияланған өнеркәсіптік парк салуды көздейді. Бірінші кезеңде инвестиция көлемі $500-800 млн-ды құрайды, екінші және үшінші кезеңдер 1 млрд-қа бағаланады, ал бірінші кезеңде 3 млн тоннаға дейін кезең-кезеңімен кеңейте отырып, жылына 1 млн тонна бидай өңдеу қуаты бар. Сондай-ақ 2000-ға жуық жұмыс орны ашылады.

Жобаның инфрақұрылымдық контуры көмір жылу электр стансасы мен көмір-химия кешенінің құрылысын қамтиды, онда жылына 150-400 мың тонна сұйық аммиак шығару жоспарлануда. Жобаны жүзеге асыру өңдеуші тарапынан астыққа болжамды сұранысты және солтүстік өңірлердің жергілікті ауыл шаруашылығы өндірушілері үшін тұрақты өткізу арналарын қамтамасыз етеді.

Агроөнеркәсіптік кешеннің тағы бір жарқын мысалы — жүгеріні терең өңдеудегі әлемдік көшбасшылардың бірі қытайлық «Fufeng Group» компаниясының инвестициялық жобасы. Жамбыл облысында компания крахмал, лизин, натрий глутаматы және басқа да биоферментация өнімдері өндірілетін индустриялық парктің құрылысын бастады. Инвестицияның жалпы көлемі $800 млн-ды құрайды.

«Fufeng» қазақстандық фермерлермен 300 мың тонна жүгеріні жеткізуге офтейк-келісімшарттар жасасты, бұл ауыл шаруашылығы өнімдеріне тұрақты сұранысты қамтамасыз етеді және егіс алқаптарын кеңейтуге әрі өнімділікті арттыруға ынталандырады.

Жобаны жүзеге асыру инвестордың өз қаражаты есебінен жүргізіледі. Бұл халықаралық компаниялардың елдің инвестициялық ахуалына деген сенімін және Қазақстанның өндірістік және логистикалық алаң ретіндегі жоғары тартымдылығын білдіреді.

Қазақстанның агроөнеркәсіптік кешенінде қытайлық серіктестермен тағы бір маңызды жоба жүзеге асырылуда, бұл Түркістан облысында құрғақ көкөністер өндіретін зауыт салу. Инвестор — Қытайдың АӨК өнімдерін терең өңдеу саласындағы көшбасшыларының бірі «Qingdao Wanlin Food» компаниясы.

Бірінші кезеңде қуаттылығы жылына 50 мың тонна өнім өндіру іске қосылады. Инвестиция көлемі $90 млн-ға дейін ұлғайтылды, 300 жұмыс орнын ашу жоспарлануда. Дайын өнім ішкі нарыққа да, ЕО мен АҚШ-қа экспортқа да бағытталған. Болашақта инвестор жобаны еліміздің басқа аграрлық өңірлеріне кеңейтуге ниетті.

Өндіруден дайын өнімді шығаруға дейін: кластерлік өндіріске инвестиция көлемі артып келеді

2025 жылғы ТМК саласындағы ең ірі келісімдердің бірі Павлодар және Қостанай облыстарында толық циклді алюминий кластерін құру жөніндегі жобаны жүзеге асыратын қытайлық «East Hope Group» компаниясымен әріптестік болды.

Ол шикізатты өндіруден бастап дайын өнімді шығаруға дейін, оның ішінде жылына 2 млн тоннаға дейін алюминий тотығын өңдеуді қамтитын бүкіл өндірістік үдерісті қамтиды. Kazakh Invest ақпараты бойынша, жобаның құны 12 млрд-тан асуы мүмкін, бұл оны Қазақстандағы ең ірі металлургиялық бастама етеді. Жоба энергетикалық нысандардың құрылысын және электр желілерін жаңғыртуды қоса алғанда, инфрақұрылымды дамытуды көздейді.

Жобаның мәні тек бір саламен шектелмейді: ол экспортқа бағытталған, жоғары қосылған құнды тұрақты өндірістік тізбекті қалыптастырады. Бұдан бөлек, бұл шамамен 10 мың жаңа жұмыс орнын ашып, өңірлік экономиканың дамуына серпін береді.

Сондай-ақ Жамбыл облысында сутегі технологияларын қолданатын толық циклді болат құю зауытының құрылысы бойынша ірі металлургиялық жоба басталды. Инвестор – Қытайдың «Fujian Hengwang Investment Co., Ltd» компаниясы.

Зауыт «Jibek Joly» АЭА аумағында салынады. Жылына 3 млн тоннаға дейін болат өндіру үшін темір кенін қайта өңдеуді қамтамасыз етеді. Инвестицияның жалпы көлемі – $756 млн. Жоба аясында құрылыс кезінде 1,5 мыңға жуық, ал зауыт іске қосылғаннан кейін 2,5 мыңнан астам жұмыс орны ашылады.

Өнім Қазақстанның ішкі нарығына бағытталған, сондай-ақ Орталық Азия мен Еуропа елдеріне де жеткізіледі. Өндірістік бағыттан бөлек, жоба Шу қаласында тұрғын үй құрылысы мен әлеуметтік инфрақұрылымды қолдауды да қамтиды.

2025 жылғы жаңа өнеркәсіптік жобалардың ішінде Қызылорда облысында санитарлық-техникалық өнім шығаратын зауыт құрылысы бар. Инвестор – әлем бойынша 78 өндірістік нысаны бар, саланың жетекші халықаралық компанияларының бірі саналатын испандық «Roca Group».

Жоба жылына 500 мыңға дейін өнім шығара алатын заманауи кәсіпорынды іске қосуды көздейді. Өнім Қазақстанның ішкі нарығына да, Орталық Азия елдеріне де экспортталады. Инвестиция көлемі – €70 млн еуро, шамамен 300 жұмыс орнын ашу жоспарланған.

«Roca Group» жобасы – Еуропа өндірушілерін еліміздің оңтүстік аймақтарына тарту бойынша ең ірі мысалдардың бірі. Ол жергілікті өнеркәсіптік базаның дамуына серпін беріп, жаңа жұмыс орындарын құруға және Қазақстанның Орталық Азиядағы өнеркәсіп орталығы ретіндегі орнын күшейтуге ықпал етеді.

2025 жылғы инвестициялық келісімдер тек сандық өсім ғана емес, Қазақстан экономикасын дамытудағы сапалық өзгерістерді де көрсетіп отыр. Назарда тек капитал тарту емес, тұрақты өндірістік тізбектерді қалыптастыру, экспорттық әлеуетті арттыру және технологияларды игеру. Жаңа жобалар агроөнеркәсіп кешенінен бастап ауыр металлургия мен авиалогистикаға дейін кең ауқымда салаларды қамтып, әртүрлі өңірлерде іске асырылады. Бұл ел экономикасының теңгерімді дамуына ықпал етеді.

Осылайша, Үкімет ел экономикасын ілгерілете дамыту үшін жүйелі қадамдарды жалғастырып келеді. Президент қойған міндеттердің тиімді жүзеге асырылуы ең алдымен халықтың әл-ауқатын арттыруға бағытталған.

Инвестициялар #Президенттің тапсырмасы #Экономика

По инициативе Главы государства Касым-Жомарта Токаева в стране проводится масштабная республиканская экологическая акция «Таза Қазақстан». Целью этой инициативы является не только улучшение экологической ситуации в стране, но и формирование у граждан экологически ответственного мышления, поддержание чистоты ума и помыслов, патриотизм, развитие культуры бережного отношения к природе, а также активизация участия населения в вопросах охраны окружающей среды.

Экологическое движение в Казахстане становится все более осознанной частью общественной жизни. Все больше казахстанцев поддерживают чистоту своих дворов, улиц, парков, активно участвуют в посадке деревьев, субботниках и других мероприятиях, направленных на улучшение экологии и качества жизни. С начала старта инициативы в экологических акциях приняли участие более 10,4 млн человек.

Государственные меры и законодательные изменения

Параллельно с общественными инициативами, Правительство в рамках реализация Послания Президента «Справедливый Казахстан: закон и порядок, экономический рост, общественный оптимизм» и иных поручений Главы Государства проводит масштабную работу по модернизации экологической политики. Одним из ключевых направлений стала цифровизация экологического контроля, внедрение передовых природоохранных технологий, а также обновление нормативно-правовой базы, регулирующей вопросы охраны окружающей среды.

Во исполнение поручения Президента Касым-Жомарта Токаева в октябре 2024 года было принято Постановление Правительства, утвердившее Концепцию развития экологической культуры «Таза Қазақстан» на 2024-2029 годы. Этот документ определяет стратегическое направление государственной политики в сфере формирования экологических ценностей в обществе.

Основные направления Концепции «Таза Қазақстан»

Концепция ориентирована на комплексный подход к формированию экологической культуры. Среди ключевых направлений:

развитие экологического мышления и поведения населения;

создание системы стимулов к экологически ответственному образу жизни;

экологическое образование и просвещение;

широкое информационное освещение вопросов экологии.

«Концепция направлена на формирование у граждан уважения к природе, осознание важности охраны окружающей среды и активное участие в решении экологических проблем», — подчеркнул министр экологии и природных ресурсов РК Ерлан Нысанбаев

Особое внимание уделяется роли бизнеса и крупных предприятий – они рассматриваются как важные партнеры в реализации природоохранных инициатив. Многие компании в Казахстане уже участвуют в мероприятиях под эгидой «Таза Қазақстан», внедряют устойчивые технологии и поддерживают экопроекты в регионах своего присутствия.

Для реализации Концепции разработан План действий, включающий конкретные мероприятия по озеленению территорий, развитию эковолонтерского движения, проведению экологических конкурсов и активной работе с населением по вопросам устойчивого развития. Кроме того, местные исполнительные органы утвердили региональные планы, что позволяет адаптировать инициативу под особенности каждого региона страны.

Масштабное участие и региональные акции

С начала 2025 года в рамках республиканской инициативы «Таза Қазақстан» по всей стране проведено более 767 мероприятий. Среди них – известные экологические акции, уже ставшие традиционными:

«Таза кәсіп – таза аймақ» – чистое производство для чистого региона,

«Киелі мекен» – охрана природных и священных мест,

«Таза өлке» – общее очищение территорий,

«Мөлдір бұлақ» – сохранение чистоты родников и водоемов.

Каждая из этих акций вносит вклад в улучшение состояния окружающей среды и объединяет усилия различных слоев общества: граждан, бизнеса, студентов, школьников и представителей власти.

Управление отходами: от проблемы – к решению

Глава государства в Послании «Справедливый Казахстан: закон и порядок, экономический рост, общественный оптимизм» отметил, что за несколько месяцев в рамках акции «Таза Қазақстан» наведен порядок в сотнях тысячах дворов, собрано миллионы тонн мусора. Благодаря подобным инициативам в стране укореняется новая культура, новая общественная этика. Посредством таких дел формируется новое качество нашей нации.

Одним из ключевых направлений Концепции «Таза Қазақстан» является ответственное обращение с отходами. По официальным данным, ежегодно в Казахстане образуется более 4,5 млн тонн коммунальных отходов. При этом уровень переработки в 2024 году составил 25,8%, что требует дальнейших усилий по развитию инфраструктуры и информированию населения.

С этой целью в городах страны активно внедряются экобоксы и фандоматы, принимающие вторсырье и поощряющие граждан бонусами за сданный пластик и алюминий. Уже сегодня частный бизнес установил более 100 фандоматов в таких крупных городах, как Астана, Алматы, Актобе и Усть-Каменогорск.

«Кроме того, до конца августа в рамках пилотного проекта в 129 школах Астаны и Жезказгана появится более 1 тыс. экобоксов для раздельного сбора мусора», — добавил Ерлан Нысанбаев.

Министр отметил, что такие меры позволяют снижать объем отходов, направляемых на полигоны, и одновременно развивать экологическое сознание у подрастающего поколения.

Зеленая экономика и восстановление природы

Глава государства в Послании «Справедливый Казахстан: закон и порядок, экономический рост, общественный оптимизм» подчеркнул, что идея увеличения лесных массивов должна стать по-настоящему народной. В рамках инициативы «Таза Қазақстан» продолжается масштабное озеленение страны и увеличение площади лесного покрова.

«Так, на территории государственного лесного фонда высажено более 1,3 млрд сеянцев, в том числе на осушенном дне Аральского моря осуществлена посадка 48,7 млн штук сеянцев саксаула», — сообщил Ерлан Нысанбаев.

Для устойчивого развития лесного хозяйства завершено строительство лесного питомника в городе Казалинск, который имеет мощность 3 млн сеянцев в год и занимает площадь 33 га. В питомнике уже произведен посев семян саксаула на 10 га с учетом всех агротехнических требований.

В текущем году ведутся проектные работы по созданию нового питомника площадью 15 га и бурению скважин на осушенном дне Арала. Также осуществляется поставка контейнеров (модулей) для проживания и работы сотрудников.

Цифровые инструменты в помощь экологии

В рамках реализации Послания Президента «Справедливый Казахстан: закон и порядок, экономический рост, общественный оптимизм» и иных поручений Главы Государства в республике активно проводятся работы по цифровизации всех сфер жизнедеятельности.

Современные технологии активно применяются в том числе и для оперативного реагирования на экологические вызовы. С 2024 года в Казахстане работает телеграм-бот @TazaQazBot, с помощью которого граждане могут сообщать о проблемах в сфере экологии и благоустройства в своих населенных пунктах.

Благодаря работе платформы:

с начала 2025 года на портал уже поступило 16,5 тыс. заявок;

из них исполнено более 15 тыс. обращений;

наиболее частые темы обращений: уборка территорий (4 965 сообщений), вывоз мусора (1181 заявок), содержание тротуаров и благоустройство улиц (1 232 сообщений).

Для удобства пользователей бот распределяет обращения по 21 категориям, а также автоматически направляет запросы в соответствующие службы. Это позволяет ускорить процесс устранения проблем и повысить прозрачность взаимодействия власти с населением.

Чистая страна — общее дело

С начала экологической инициативы «Таза Қазақстан» по всей республике проведено порядка 1,1 тыс. экологических акций, в которых приняли участие более 10,4 млн человек, включая 586 тыс. волонтеров.

«Общими усилиями было собрано свыше 1,6 млн тонн отходов, очищено 859 тыс. гектаров территории», — уточнил Ерлан Нысанбаев.

Сегодня можно с уверенностью утверждать, что инициатива «Таза Қазақстан» демонстрирует, что системный подход, политическая воля и активное участие граждан могут приносить реальные плоды. Страна движется в направлении устойчивого экологического развития, при этом создавая прочную основу для формирования культуры ответственности за окружающую среду у каждого жителя.

Присоединиться к экологическому движению может любой: участие в субботниках, сортировка мусора, посадка деревьев, обучение детей экологическим привычкам – все это вклад в чистое, безопасное и зеленое будущее Казахстана.

Поручение Президента #Экология

https://primeminister.kz/ru/news/reviews/poslanie-prezidenta-2024-ekologicheskoe-dvizhenie-taza-kazakstan-obedinila-bolee-104-mln-chelovek-30445

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың бастамасымен елімізде «Таза Қазақстан» ауқымды республикалық экологиялық акциясы өтуде. Бұл бастаманың мақсаты – еліміздегі экологиялық жағдайды жақсарту ғана емес, сонымен қатар азаматтардың экологиялық жауапкершілікті ойлауын қалыптастыру, сана мен ой тазалығын сақтау, отансүйгіштік, табиғатты аялау мәдениетін дамыту, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау мәселелеріне қоғамның қатысуын арттыру.

Елімізде жүріп жатқан экологиялық акция барған сайын қоғам өмірінің саналы бөлігіне айналып келеді. Аулаларын, көшелерін, саябақтарын таза ұстап, ағаш отырғызуға, сенбіліктерге және қоршаған орта мен өмір сапасын жақсартуға бағытталған басқа да іс-шараларға белсене қатысатын қазақстандықтар көбейіп келеді. Бастама іске қосылғалы бері 10,4 млн-нан астам адам экологиялық акцияға қатысты.

Мемлекеттік шаралар және заңнамалық өзгерістер

Үкімет қоғамдық бастамалармен қатар, Мемлекет басшысының «Әділетті Қазақстан: заң мен тәртіп, экономикалық өсім, қоғамдық оптимизм» атты Қазақстан халқына Жолдауын және өзге де тапсырмаларын жүзеге асыру аясында экологиялық саясатты жаңғырту бағытында ауқымды жұмыстар жүргізуде. Басым бағыттардың бірі – экологиялық бақылауды цифрландыру, озық табиғатты қорғау технологияларын енгізу, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау мәселелерін реттейтін нормативтік-құқықтық базаны жаңарту.

Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасын орындау мақсатында 2024 жылдың қазан айында «Таза Қазақстан» экологиялық мәдениетті дамытудың 2024-2029 жылдарға арналған тұжырымдамасын бекіту туралы Үкімет қаулысы қабылданды. Бұл құжат қоғамда экологиялық құндылықтар қалыптастыру саласындағы мемлекеттік саясаттың стратегиялық бағытын айқындайды.

«Таза Қазақстан» тұжырымдамасының негізгі бағыттары

Тұжырымдама экологиялық мәдениетті қалыптастырудың кешенді тәсіліне бағытталған. Негізгі бағыттар арасында:

халықтың экологиялық санасы мен тәртібін дамыту;

экологиялық жауапкершілікке құрылған өмір салтына ынталандыру жүйесін құру;

экологиялық ағартушылық және білім беру;

экология мәселелерін ақпараттық тұрғыда кеңінен жариялау.

«Тұжырымдама азаматтардың табиғатқа деген құрметін қалыптастыруға, қоршаған ортаны қорғаудың маңыздылығын түсінуге және экологиялық мәселелерді шешуге белсенді қатысуға бағытталған», — деп атап өтті экология және табиғи ресурстар министрі Ерлан Нысанбаев.

Мұндағы бизнес пен ірі кәсіпорындардың рөліне ерекше назар аударылып отыр – олар табиғатты қорғау бастамаларын жүзеге асыруда маңызды серіктестер ретінде қарастырылады. Қазақстандағы көптеген компаниялар қазірдің өзінде-ақ «Таза Қазақстан» аясындағы іс-шараларға қатысып, орнықты технологияларды енгізуде және өздері орналасқан өңірлердегі экожобаларды қолдауда.

Тұжырымдаманы іске асыру үшін аумақтарды көгалдандыру, эковолонтерлік қозғалысты дамыту, экологиялық конкурстар өткізу және орнықты даму мәселелері бойынша халықпен белсенді жұмыс істеу жөніндегі нақты іс-шараларды қамтитын іс-қимыл жоспары әзірленді. Сонымен қатар, жергілікті атқарушы органдар өңірлік жоспарларын бекітті, бұл бастаманы еліміздің әрбір өңірінің ерекшеліктеріне қарай бейімдеуге мүмкіндік береді.

Көпшіліктің қатысуы және аймақтық акциялар

2025 жылдың басынан бері «Таза Қазақстан» республикалық бастамасы аясында бүкіл ел бойынша 767-ден астам іс-шара өткізілді. Олардың ішінде дәстүрге айналған белгілі экологиялық акциялар бар:

«Таза кәсіп – таза аймақ» – таза өндіріс құру,

«Киелі мекен» – табиғи және қасиетті жерлерді қорғау,

«Таза өлке» – аумақтарды көпшілікпен тазалау,

«Мөлдір бұлақ» – бұлақтар мен су айдындарының тазалығын сақтау.

Бұл акциялардың әрқайсысы қоршаған ортаны жақсартуға үлес қосады және қоғамның әртүрлі топтарының: азаматтардың, бизнестің, студенттердің, мектеп оқушыларының және билік өкілдерінің күш-жігерін біріктіреді.

Қалдықтарды басқару – проблемадан шешімге жасалған қадам

Мемлекет басшысы «Әділетті Қазақстан: заң мен тәртіп, экономикалық өсім, қоғамдық оптимизм» атты Қазақстан халқына Жолдауында «Таза Қазақстан» шарасы аясында бірнеше айдың ішінде жүздеген мың үй ауласы тазартылып, миллион тоннадан астам қоқыс жиналғанын атап өтті. Осындай игі шаралардың арқасында елімізде жаңа мәдениет, жаңа қоғамдық этика орнығып келеді. Ұлттың жаңа сапасы осындай нақты шаралар арқылы қалыптасады.

«Таза Қазақстан» тұжырымдамасының негізгі бағыттарының бірі – қалдықтармен жауапты жұмыс істеу. Ресми деректер бойынша, елімізде жыл сайын 4,5 млн тоннадан астам коммуналдық қалдық шығады, бұл ретте 2024 жылы қайта өңдеу деңгейі 25,8% ғана болды, демек әрі қарай да инфрақұрылымды дамытып, халықты хабардар ету жұмыстарын жалғастыру қажет. Осы мақсатта еліміздің қалаларында қайта өңделетін шикізат қабылдайтын әрі тұрғындарды тапсырған пластик пен алюминий үшін бонуспен ынталандыратын экобокстар мен фандоматтар белсенді түрде орнатылып жатыр. Бүгінде жеке бизнес Астана, Алматы, Ақтөбе және Өскемен сияқты ірі қалаларда 100-ден астам фандомат орнатты.

«Бұдан басқа, тамыз айының соңына дейін пилоттық жоба аясында Астана мен Жезқазғандағы 129 мектепте қоқысты бөлек жинауға арналған мыңнан астам экобокс орнатылды», — деді Ерлан Нысанбаев.

Министр бұл шаралар полигондарға жіберілетін қалдық көлемін азайтып, әрі өскелең ұрпақтың экологиялық санасын дамытуға мүмкіндік беретінін атап өтті.

Жасыл экономика және табиғатты қайта қалпына келтіру

Мемлекет басшысы «Әділетті Қазақстан: заң мен тәртіп, экономикалық өсім, қоғамдық оптимизм» атты Қазақстан халқына Жолдауында орман-тоғайды көбейту бүкіл елді жұмылдыратын нағыз халықтық идеяға айналуы керек екенін атап өтті. «Таза Қазақстан» бастамасы аясында елімізде кең ауқымда көгалдандыру жұмыстары жүргізіліп, орман алқаптарының аумағы ұлғайып келеді.

«Атап айтқанда, мемлекеттік орман қоры аумағына 1 млрд 369 млн көшет, оның ішінде Арал теңізінің құрғаған түбіне сексеуіл көшеттерінің 48,7 млн данасы егілді», — деп мәлімдеді Ерлан Нысанбаев.

Былтыр жыл соңында Қазалыда 33 га алаңға жылына 3 млн көшет беретін орман питомнигінің құрылысы аяқталды. Агротехникалық талаптар ескеріле отырып, питомниктегі 10 га алаңға сексеуіл тұқымы егілді.

Биыл ауданы 15 га питомникті жобалау және Аралдың құрғаған түбінде тікелей ұңғымыларды бұрғылау жұмыстары жүргізілуде, қызметкерлер үшін өндірістік контейнерлер (модульдер) жеткізілді.

Экологияға көмектесетін цифрлық құралдар

Президенттің «Әділетті Қазақстан: заң мен тәртіп, экономикалық өсім, қоғамдық оптимизм» атты Қазақстан халқына Жолдауын және Мемлекет басшысының өзге де тапсырмаларын жүзеге асыру шеңберінде республикада өмірдің барлық салаларын цифрландыру бойынша жұмыстар қарқынды жүргізілуде.

Қазіргі заманғы технологиялар экологиялық сын-қатерлерге жедел ден қою үшін де белсенді қолданылады. 2024 жылдан бастап Қазақстанда @TazaQazBot телеграм-боты жұмыс істейді, оның көмегімен азаматтар өз елді мекендерінде экология және абаттандыру саласындағы мәселелер туралы хабарлай алады.

Платформа жұмысының нәтижесінде:

2025 жылдың басынан бастап порталға 16,5 мың өтінім келіп түсті;

оның ішінде 15 мыңнан астам өтініш орындалды;

өтініштердің ең көп тараған тақырыптары: аумақтарды жинау (4 965 хабарлама), қоқыстарды шығару (1181 өтінім), тротуарларды күтіп ұстау және көшелерді абаттандыру (1 232 хабарлама).

Пайдаланушыларға ыңғайлы болу үшін бот өтініштерді 21 санат бойынша бөледі, сондай-ақ сұрауларды автоматты түрде тиісті қызметтерге жібереді. Бұл мәселелерді жою үдерісін жеделдетуге және биліктің халықпен өзара іс-қимылының ашықтығын арттыруға мүмкіндік береді.

Таза ел – ортақ игілік

«Таза Қазақстан» экологиялық акциясы басталғаннан бері бүкіл республика бойынша 1,1 мың экологиялық акция өткізілді, оған 10,4 млн-нан астам адам, оның ішінде 586 мың ерікті қатысты.

«Жалпы күш – жігермен 1,6 млн тоннадан астам қалдық жиналып, 859,6 мың гектар аумақ тазартылды», — деп нақтылады Ерлан Нысанбаев.

Бүгінгі таңда «Таза Қазақстан» бастамасы жүйелі тәсіл, саяси ерік-жігер мен азаматтардың белсенді қатысуы нақты нәтиже бере алатынын көрсететті. Ел тұрақты экологиялық даму бағытында айқындады, бұл бастама әрбір тұрғынның қоршаған орта үшін жауапкершілік мәдениетін қалыптастыру үшін берік негіз жасайды.

Экологиялық қозғалысқа кез келген адам қосыла алады: сенбіліктерге қатысу, қоқыстарды сұрыптау, ағаш отырғызу, балаларды экологиялық әдеттерге үйрету – мұның бәрі Қазақстанның таза, қауіпсіз және жасыл болашағына қосқан үлесі.

Президенттің тапсырмасы #Экология

https://primeminister.kz/news/reviews/prezidenttin-2024-zhylgy-zholdauy-taza-kazakstan-ekologiyalyk-aktsiyasy-104-mln-nan-astam-adamdy-uyystyrdy-30445

Премьер-министр Олжас Бектеновтің төрағалығымен өткен Үкімет отырысында 2026-2028 жылдарға және 2035 жылға дейінгі әлеуметтік-экономикалық даму болжамдары, алдағы үш жылдық кезеңге арналған республикалық бюджет жобасы, сондай-ақ 2026-2028 жылдарға арналған жалпы сипаттағы трансферттер көлемі қаралды.
«Президент бюджеттің теңгерімділігін сақтауды, республикалық және жергілікті деңгейлерде қаражатты сапалы жоспарлап, тиімді бөлуді тапсырды.

Заң жобалары (жалпы сипаттағы трансферттердің көлемі және 2026-2028 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы) бюджеттік параметрлерге сәйкес әзірленді, сондай-ақ мемлекеттік қаржының тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін барынша оңтайлы.

Жалпы алғанда бюджет теңдестірілген және Мемлекет басшысының барлық стратегиялық бастамалары ескерілген.
Жалпы сипаттағы трансферттер көлемі Өңірлік стандарттар жүйесіне сәйкес, өңірлерге базалық инфрақұрылымның қолжетімді болуына теңдей жағдайды қамтамасыз етіп отыр.
Президент тапсырмасына сәйкес, бюджет әлеуметтік мәселелерге бағдарланған,
— деп атап өтті Олжас Бектенов.

Республикалық бюджет жобасы мен жалпы сипаттағы трансферттерді қалыптастыру барысында жаңа Бюджет және Салық кодекстері ескерілген.

➖

Проект трехлетнего бюджета сбалансирован и учитывает стратегические инициативы Главы государства – Премьер-министр

На заседании Правительства под председательством Премьер-министра Олжаса Бектенова рассмотрены прогнозы социально-экономического развития на 2026-2028 годы и до 2035 года, проект республиканского бюджета на предстоящий трехлетний период, а также объемы трансфертов общего характера на 2026–2028 годы.

«Президент поручил обеспечить сбалансированность бюджета, качественное планирование и распределение финансовых средств на республиканском и местном уровнях.

Законопроекты (об объемах трансфертов общего характера и республиканском бюджете на 2026-2028 годы) сформированы в соответствии с бюджетными параметрами и являются наиболее оптимальными для обеспечения устойчивости государственных финансов.

В целом бюджет сбалансирован, учитывает все стратегические инициативы Главы государства.
Объемы трансфертов общего характера обеспечивают равные условия регионам по доступности базовой инфраструктуры с учетом Системы региональных стандартов.

Как и поручал Президент, бюджет остается социально ориентированным. При этом, увеличены расходы, направленные на стимулирование роста экономики»,
– отметил Олжас Бектенов.

Проект республиканского бюджета и трансферты общего характера сформированы с учетом новых Бюджетного и Налогового кодексов.

📱 @KZgovernment